Podpisana została nowelizacja regulująca zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników. O przyjęcie tych zmian zabiegała PKPP Lewiatan.

Przyjęta przez Sejm nowelizacja ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dostosowuje system prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 marca 2009 r. stwierdzającego niezgodność art. 103 k.p. z Konstytucją, który w sposób nieprawidłowy upoważniał do wydania rozporządzenia ustalającego zakres i warunki, na jakich pracodawca ułatwia pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.


1) Zmiana idei podnoszenia kwalifikacji pracowników

Kluczową zmianą jest to, że prawo do zwolnień z pracy czy urlopów szkoleniowych będą mieli tylko ci, którzy podnoszą kwalifikacje z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą.
Zatem, w myśl nowych przepisów pracodawca sam inicjuje podnoszenie kwalifikacji pracowników lub też wyraża zgodę na propozycję pracownika. Jeśli nie zamierza zgodzić się, to powinien w sposób wyraźny zakomunikować to swojemu pracownikowi.

Proponujemy ustalenie, w regulacjach wewnętrznych firmy, zasad zgłaszania i kierowania pracowników na szkolenia, żeby uniknąć domniemania, iż pracodawca zgodził się na kształcenie pracownika.


2) Dopuszczalność zwolnienia pracownika z całości lub części dnia pracy bez wynagrodzenia lub przyznania urlopu bezpłatnego

PKPP Lewiatan zabiegała w trakcie prac legislacyjnych, aby wprowadzić rozwiązania zachęcające pracodawców do wyrażania zgody na podnoszenie kwalifikacji pracowników. Stanowisko Lewiatana w tej sprawie zostało zaakceptowane przez parlamentarzystów, co stanowi niewątpliwy sukces naszej organizacji.

Wprowadzony został przepis, który przewiduje korzystne dla pracodawcy warunki kierowania pracowników na szkolenia. W przypadku wysyłania pracownika na różne kursy, szkolenia, seminaria (nieokreślone wprost w przepisach prawa pracy, inne niż np. studia, zdawanie matury, egzaminy eksternistyczne), istnieje możliwość zwolnienia pracownika z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia bądź przyznania mu urlopu bezpłatnego na zasadach ustalonych przez strony.
To oznacza zapewnienie większej elastyczności stronom w zakresie ustalania warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych, zwłaszcza gdy z inicjatywą występuje pracownik.

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy nie przewidywał w ogóle takiego rozwiązania!
Zatem, gdyby projekt został przyjęty w wersji pierwotnej, to pracodawca wyrażałby zgodę z wszelkimi obciążeniami albo nie wyrażałby zgody ze szkodą dla pracownika. W szczególności dotyczyłoby to sytuacji, gdy pracownik sam planuje podnosić kwalifikacje uczestnicząc w różnych kursach, seminariach, formach samokształcenia.
Pracodawcy obciążani nowymi obowiązkami nie mieliby motywacji do dbania o rozwój zawodowy swoich pracowników. A przecież chodzi właśnie o tworzenie takich zachęt, zważywszy że w UE 33% ogółu pracujących podnosi kwalifikacje, a w Polsce tylko 21% (źródło Eurostat).


3) Brak obowiązku zawierania umowy szkoleniowej

Sejm wprowadził także inne zmiany w kodeksie pracy, o które zabiegał Lewiatan, mając na względzie niedopuszczenie do wprowadzenia nazbyt restrykcyjnych i biurokratycznych rozwiązań.

Dużym osiągnięciem jest ustanowienie wyjątku, że jeśli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji, to nie ma obowiązku zawierania umowy szkoleniowej.

W pierwotnej wersji projektu istniał ten biurokratyczny obowiązek po stronie pracodawcy, bez żadnego odstępstwa, nawet dla krótkich (kilkudniowych, kilkunastogodzinnych) form kształcenia.
Zatem, gdyby projektowane przepisy zostały przyjęte w niezmienionym kształcie, to pracodawca byłby zobowiązany w każdym przypadku zadbać o powstanie umowy i doprowadzenie do jej podpisania przez pracownika. Proponowane rozwiązania nie uwzględniały stosowanych na ogromną skalę przez pracodawców krótkich form rozwoju kompetencji i podnoszenia kwalifikacji.
Dzięki zabiegom PKPP Lewiatan pracodawca może nie zawierać umowy szkoleniowej, jeśli nie przewiduje odpracowania przez pracownika wskazanego okresu, nie dłuższego niż 3 lata.

4) Przyjęcie szerokiego zakresu podnoszenia kwalifikacji zawodowych obejmującego nie tylko wykonywaną, ale również planowaną pracę.


Pierwotnie przepisy zawężały zakres podnoszenia kwalifikacji, gdyż ograniczały się do zdobywania, uzupełniania lub poszerzania wiedzy albo umiejętności związanych tylko z wykonywaną pracą, natomiast pominięto związek z planowaną pracą, która będzie mogła być wykonywana przez pracownika w związku z zamierzoną zmianą zakresu działalności pracodawcy.
PKPP Lewiatan zabiegał o rozszerzenie zakresu pojęciowego podnoszenia kwalifikacji zawodowych. W rezultacie zostało przyjęte szerokie rozumienie tej definicji.


5) Nowy, ujednolicony wymiar urlopu szkoleniowego.

Nowe przepisy wprowadzają inny, od dotychczas obowiązującego w rozporządzeniu z 1993 r., wymiar urlopu szkoleniowego. Długość urlopu zależy od rodzaju zdawanego egzaminu. I tak:
- 6 dni jednorazowo przypada na egzamin maturalny, eksternistyczny lub potwierdzający kwalifikacje zawodowe;
- 21 dni jednorazowo przypada na egzamin dyplomowy.

Nowy wymiar jest korzystniejszy od tego, jaki obowiązywał w dotychczasowych przepisach rozporządzenia z 1993 r., (co potwierdza tabela nr 2).
Warto podkreślić, że wynikający z rozporządzenia wymiar był dłuższy i bardziej zróżnicowany – w zależności od formy kształcenia. W przypadku studiów dotyczył każdego roku, a dodatkowo przewidywał urlop na przygotowanie się do egzaminu dyplomowego lub przygotowanie pracy dyplomowej. Uchwalone przepisy przewidują 21 dni tylko dla ostatniego roku studiów.


6) Rozszerzenie zakresu sytuacji, kiedy pracownik jest zobowiązany do zwrotu kosztów kształcenia.


W stosunku do dotychczasowych, jak i projektowanych przepisów, został ostatecznie rozszerzony zakres sytuacji, kiedy pracownik jest zobowiązany do zwrotu kosztów kształcenia.

Pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe:
1) który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,
2) z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata,
3) który w okresie nie dłuższym niż 3 lata rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z
przyczyn dotyczących mobbingu,
4) który w okresie nie dłuższym niż 3 lata rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na skutek narażenia jego zdrowia lub życia lub z powodu mobbingu, mimo faktycznego braku przyczyn określonych w tych przepisach (chodzi więc o pozorność działania po stronie pracownika) - jest obowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.


7) Płatne zwolnienie z pracy na czas zajęć podnoszących kwalifikacje zawodowe określonych wprost w przepisach prawa pracy

Pracodawca jest zobowiązany do płatnego zwolnienia z pracy pracownika na czas zajęć podnoszących kwalifikacje zawodowe, które są określone wprost w przepisach prawa pracy (np. studia, szkoła średnia). Należy podkreślić, że chodzi o zwolnienie tylko na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania, co nie było doprecyzowane w dotychczasowych przepisach.


8) Przyznanie przez pracodawcę dodatkowych świadczeń pracownikowi.

Pracodawca może – a więc dobrowolnie – przyznać pracownikowi dodatkowe świadczenia związane ze szkoleniem, np. na pokrycie opłat za zakwaterowanie, przejazd i podręczniki.


9) Zwolnienia podatkowe

Zachowana jest ciągłość w zakresie zwolnienia z opodatkowania wartości świadczeń przyznanych na podnoszenie kwalifikacji zawodowych. W myśl przepisów przejściowych, do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy regulujące zasady i warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników, obowiązujące przed dniem 11 kwietnia 2010 r.






































































PKPPLewiatan/AS