W dniu 11 lipca 2012 roku Trybunał Konstytucyjny ogłosił wyrok, w konsekwencji którego Polski Związek Działkowców przestaje być monopolistą. Trybunał zakwestionował 24 przepisy ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.

Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie podtrzymał ustalenia i wnioski wynikające z orzeczeń Trybunału z lat 1996, 2002 oraz 2008. Rozstrzygnięcia o niekonstytucyjności przepisów ustawy z 1981 r., jak i ustawy obowiązującej od 2005 r., zapewniających Polskiemu Związkowi Działkowców pozycję monopolisty w zakresie dostępu do gruntów i zarządzania ogrodami działkowymi dowodzą negatywnej oceny przez Trybunał takich rozwiązań ustawowych.

Trybunał podkreślił, że obywatele pragnący jednoczyć swą działalność, powinni mieć gwarancje wolności wybierania formy prawnoorganizacyjnej w zależności od celów, jakie zamierzają realizować.

Trybunał stale akcentował też, że zagwarantowanie prawne wyłączności PZD dostępu do gruntów przeznaczonych na ogrody działkowe jest sprzeczne z fundamentalną zasadą demokratycznego państwa prawnego. Wynika to stąd, że zarówno ustawa z 1981 r. jak i z 2005 r. przyznawały i chroniły monopol tej organizacji na prowadzenie ogrodów działkowych- ocenił.

Trybunał zakwestionował m.in. przepisy określające monopolistyczną pozycję Polskiego Związku Działkowców. Za sprzeczne z konstytucją uznał także regulacje, z których wynika, że PZD jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega tylko ustawom. Trybunał podważył także artykuły, wedle których na likwidację rodzinnego ogrodu działkowego musi zawsze wyrazić zgodę PZD. Trybunał zakwestionował łącznie 24 z 50 artykułów ustawy rodzinnych ogrodach działkowych.

Zobacz: TK: Miesięczny termin na powołanie sędziego niekonstytucyjny

Dokonując analizy skutków stwierdzenia niekonstytucyjności tak wielu przepisów ustawy Trybunał uznał, że wejście w życie wyroku z dniem ogłoszenia spowodowałoby, iż istotny społecznie obszar stosunków w Polsce regulowałaby ustawa w znacznej mierze wydrążona ze swej treści przez niniejszy wyrok. W związku z powyższym Trybunał zdecydował się odroczyć - na okres 18 miesięcy utratę mocy obowiązującej wszystkich uznanych za niekonstytucyjne przepisów ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.

Wyjątek stanowi art. 10 ustawy.Zdaniem Trybunału niezastosowanie tzw. klauzuli odraczającej wobec art. 10 w praktyce otworzy możliwość działania innych stowarzyszeń zrzeszających działkowców. Aby uniknąć pozyskiwania przez PZD nowych gruntów pod rodzinne ogrody działkowe kosztem konkurencyjnych stowarzyszeń, Trybunał zdecydował się zatem na derogację art. 10 ustawy z dniem ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

Zobacz: TK: Odwołania od prawniczych dyscyplinarek zgodne z konstytucją

Przyjęcie maksymalnego okresu tzw. klauzuli odraczającej wobec uznanych za niekonstytucyjne przepisów kontrolowanej ustawy Trybunał uzasadnia koniecznością umożliwienia uchwalenia przez Sejm nowej ustawy, która dostosuje unormowania dotyczące tworzenia i funkcjonowania ogrodów działkowych w Polsce do ram konstytucyjnych.

Trybunał podkreślił, że w razie niewykonania we wskazanym terminie jego orzeczenia, wygaśnie zarówno prawo użytkowania wieczystego, jak i prawo użytkowania gruntów przyznane PZD, a pełnia praw rzeczowych wróci do właścicieli gruntów na których funkcjonują rodzinne ogrody działkowe.

Wyrok TK z dnia 11 lipca 2012 r. Sygn. K 8/10

PS/źródło:TK

Zobacz także:

TK: Przedawnienie nie jest konstytucyjnie chronionym prawem podmiotowym podatnika

TK: Emerytura nie powinna być zależna od zatrudnienia w kraju