W dniu 16 lutego 2010 roku Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Sądu Okręgowego w Gliwicach Wydział VIII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dotyczące zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przez to, że nie dotyczy zleceniobiorców wykonujących pracę w zakładzie pracy lub miejscu wyznaczonym przez pracodawcę w zakresie wartości świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalentów za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalentów pieniężnych za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego, jest niezgodny z art. 92 ust. 1 konstytucji. Przepis ten w zakresie wyżej wskazanym, traci moc obowiązującą z upływem 12 (dwunastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.



Zgodnie z informacją przedstawioną przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej z materiałów i uzasadnienia dołączonego do rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. nie wynika, czym kierował się prawodawca różnicując sytuację prawną w zakresie obliczania wymiaru składek osób zatrudnionych na innej podstawie niż umowa o pracę. Ministerstwo poinformowało też, że podjęło wstępne prace nad nowelizacją rozporządzenia mając na uwadze wątpliwości co do jego zgodności z konstytucją oraz fakt, iż zjawisko zatrudniania osób fizycznych na podstawie innej niż umowa o pracę ma duże znaczenie społeczne. Trybunał Konstytucyjny uwzględniając okoliczności wskazane przez Ministerstwo oraz to, że pytanie prawne dotyczy aktu wykonawczego postanowił odroczyć utratę mocy obowiązującej § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. o dwanaście miesięcy. Orzeczenie Trybunału stanowi wskazówkę dla sądu pytającego, że przepis, w stosunku do którego zgłosił wątpliwość, jest niekonstytucyjny, co daje sądowi możliwość wyciągnięcia z tego faktu wniosków przy wydawaniu orzeczenia. Jeżeli w czasie odroczenia terminu wejścia w życie orzeczenia o niekonstytucyjności prawodawca dokona zmiany rozporządzenia, wówczas po upływie tego terminu brak będzie podstaw do żądania wznowień postępowań zapadłych w czasie obowiązywania i stosowania rozporządzenia uznanego za niekonstytucyjne.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marek Kotlinowski, sprawozdawcą była sędzia TK Ewa Łętowska.

TK/AS