Projekt zakłada utworzenie Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, prowadzącej aplikacje ogólną, sędziowską i prokuratorską. Szkoła odpowiadać będzie także za kształcenie ustawiczne oraz ma prowadzić analizy i badania służące ustaleniu kompetencji i kwalifikacji pracowników sądów i prokuratur.

Projekt ustawy zakłada wprowadzenie nowego modelu aplikacji. Trwająca 12 miesięcy aplikacja ogólna ma przygotować do zajmowania stanowisk: referendarza sądowego, asystenta sędziego lub prokuratora. Zajęcia będą obejmować zagadnienia przedmiotowo- tematyczne oraz praktyki. Ten rodzaj aplikacji przygotuje także do podjęcia aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej.

Aplikacja sędziowska będzie trwać 54 miesiące, z czego 30 miesięcy to zajęcia w Krajowej Szkole i praktyki, po zakończeniu których aplikant będzie zdawał egzamin sędziowski, zaś przez pozostały okres odbędzie staż na stanowisku referendarza sądowego lub asystenta sędziego. W przypadku aplikacji prokuratorskiej zaproponowano, aby trwała ona 30 miesięcy i także zakończyła się egzaminem. Merytoryczny nadzór nad aplikacjami obejmie minister sprawiedliwości.

Drugi segment działalności szkoły ma obejmować szkolenia i doskonalenia zawodowe sędziów, prokuratorów, asesorów prokuratury, referendarzy sądowych, asystentów sędziów oraz prokuratorów, zawodowych kuratorów sądowych oraz pracowników sądów i prokuratur. Tym samym szkoła będzie czerpać z doświadczeń Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury, które ma zastąpić.

Na czele szkoły stanie Rada Programowa oraz dyrektor. W skład rady wejdzie 12 członków wskazanych przez ministra sprawiedliwości, Krajową Radę Sądownictwa, Radę Prokuratorów, pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz środowiska uniwersyteckie. Do zadań Rady będzie należało m.in.: ustalenie ogólnych kierunków działalności szkoły, uchwalanie programów aplikacji oraz ustalenie zasad rekrutacji na szkolenia. Natomiast powoływany przez ministra sprawiedliwości dyrektor szkoły będzie nią kierował oraz reprezentował na zewnątrz.

W projektowanych przepisach zdecydowano się na zastąpienie asesury okresem stażu na stanowisku referendarza sądowego lub asystenta sędziego. Zmiana wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2007 r., w którym stwierdzono niekonstytucyjność instytucji asesora sądowego.

Po zmianie o stanowiska sędziego będą mogli ubiegać się praktykujący adwokaci, radcy prawni, notariusze i prokuratorzy, a także osoby, które ukończą aplikację sędziowską lub pracują w charakterze asesora prokuratorskiego przez co najmniej 3 lata, lub osoby, które ukończą aplikację ogólną i pracują na stanowisku referendarza sądowego lub asystenta sędziego przez odpowiednio 5 i 6 lat oraz złożą egzamin sędziowski.

KPRM