W dniu 16 czerwca 2009 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności przepisów różnicujących ochronę prawa do opłat egzekucyjnych komorników i ich zastępców ustanowionych w związku z odwołaniem lub śmiercią komornika.

Rozpatrywana skarga dotyczyła sytuacji, w której zastępca odwołanego komornika, po wykonaniu czynności egzekucyjnych, został następnie sam odwołany z pełnionej funkcji. Przed odwołaniem prawomocnie ustalił opłaty przysługujące mu za zrealizowanie części postępowania. Należne sumy, nie ściągnięte przez niego w czasie „urzędowania”, wpłynęły na konto następnego komornika, kontynuującego prowadzenie postępowania.

Skarżący wstąpił na drogę sądową w celu obrony swego prawa do przedmiotowego wynagrodzenia. Sądy I i II instancji odmówiły skarżącemu ochrony w tym zakresie, opierając się na brzmieniu art. 63 ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji, który wśród uprawnionych do opłat prawomocnie ustalonych przed odwołaniem lub śmiercią komornika, wymienia jedynie samego komornika bądź jego spadkobierców, pomija natomiast zastępców komornika.

W skardze zarzucono niezgodność art. 63 ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji z art. 32 ust.1 w związku z art. 64 oraz art. 2 konstytucji, w zakresie, w jakim nie przyznaje on zastępcy komornika odwołanego bądź zmarłego, prawa do spornych opłat.

Trybunał Konstytucyjny przychylił się do podniesionego zarzutu. Podkreślił, że podstawowym problemem jest ustalenie komu przysługuje prawo do opłat egzekucyjnych, które wpłynęły na konto już po odwołaniu zastępcy komornika i zakreślenie cezury czasowej rozgraniczającej prawa dwóch grup podmiotów prowadzących postępowanie egzekucyjne.

W rozstrzygnięciu wskazał, że prawo do opłat egzekucyjnych, którego dotyczy kwestionowany przepis, jest prawem podmiotowym do własności opłat i wynagrodzeniem za wykonaną pracę, a nie przywilejem. Tym samym, w ocenie Trybunału, jest chronione przez Konstytucję na zasadach ogólnych, w ramach zasady równej ochrony własności, gwarantowanej artykułem 64 ust. 2 Konstytucji. Konieczność równego traktowania komornika i zastępcy odwołanego komornika wynika z identycznego statusu, jaki posiadają oba podmioty. Pełnią one te same funkcje, różnicowanie ochrony prawa do wynagrodzenia za wykonaną pracę jest więc ponadto sprzeczne z art. 32 ust 1 Konstytucji, gwarantującym równe traktowanie podmiotów o takich samych cechach.

Te same wartości konstytucyjne przemawiają za równą ochroną praw majątkowych zastępcy komornika ustanowionego w związku ze śmiercią poprzednika.

Rozprowie przewodniczył sędzia TK Mirosław Wyrzykowski, sprawozdawcą była sędzia TK Ewa Łętowska.

Sygn. SK 5/09

Katarzyna Goździkowska

Zobacz także:

TK: Kilku komorników może działać w jednym rewirze