W ocenie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka porządek wewnętrzny jednostek penitencjarnych jest istotnym aktem prawnym rozstrzygającym o statusie osoby pozbawionej wolności

Helsińska Fundacja Praw Człowieka (HFPC) wystąpiła do dyrektorów wszystkich zakładów karnych i aresztów śledczych z prośbą o przesłanie ustanowionych w tych jednostkach penitencjarnych na podstawie art. 73 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego porządków wewnętrznych. Dodatkowo zwróciła się do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z propozycją opublikowania treści porządków wewnętrznych na stronie internetowej służby więziennej.

Według HFPC porządek wewnętrzny jednostek penitencjarnych stanowi de facto regulamin takiej jednostki i bezpośrednio stanowi o prawach, wolnościach i obowiązkach osób skazanych lub tymczasowo aresztowanych. Zasadnym jest zatem, ażeby ich treść była powszechnie i łatwo dostępna.

Zgodnie z § 14 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. z dnia 29 sierpnia 2003 r, Nr 152, poz. 1493) dyrektor jednostki penitencjarnej przy ustalaniu porządku wewnętrznego uwzględnia konieczność tworzenia warunków zindywidualizowanego oddziaływania na skazanych, utrzymania bezpieczeństwa, dyscypliny i porządku oraz zapewnienia w zakładzie właściwych warunków bytowych, sanitarnych i zdrowotnych.

Do Fundacji zwracają się osoby przebywające w zakładach karnych i aresztach śledczych, które skarżą się na niektóre przepisy porządków wewnętrznych obowiązujących w jednostkach penitencjarnych, w których przebywają. HFPC podkreśla iż trudności z dostępem do treści porządków wewnętrznych obowiązujących w zakładach karnych i aresztach śledczych w Polsce, stanowią istotny problem dla prawidłowej i szybkiej weryfikacji zasadności zgłaszanych do Fundacji skarg. Ponadto powszechna dostępność wszystkich porządków wewnętrznych pozwoliłaby na analizę ich treści pod kątem zgodności z aktami wyższego rzędu oraz dałaby możliwość porównania ich treści.

HFPC/AS