W dniu 12 grudnia 2012 r. Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego dotyczący wynagrodzenia sędziów. TK orzekł, że zamrożenie sędziowskich pensji w 2012 r. nie narusza konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny odnosząc się do zarzutu dotyczącego nieuzasadnionego skróceniu okresu vacationis legis, stwierdził, że choć rzeczywisty okres „spoczywania” ustawy okołobudżetowej wyniósł tylko jeden dzień, to jednak – w interesie publicznym − musiała ona wejść w życie z początkiem roku, bo wprowadza zmiany decydujące o poziomie dochodów i wydatków budżetu, co było konieczne do przyjęcia ustawy budżetowej. W sytuacji motywowanej ważnym interesem publicznym, mającym na uwadze zachowanie równowagi budżetowej państwa oraz przeciwdziałanie nadmiernemu deficytowi budżetowemu, ustawodawcy przysługiwał większy margines swobody regulacyjnej w ustanowieniu okresu dostosowawczego- podkreślił Trybunał.

Co do świadomości prawnej sędziów i ich zaskoczenia „zamrożeniem” wynagrodzeń, Trybunał Konstytucyjny uznał, że zamiar „zamrożenia” był publicznie znany już w drugim kwartale roku 2011, został też w środowisku sędziów nagłośniony przez Krajową Radę Sądownictwa. Kwestia ta odbiła się więc w środowisku sędziów szerokim echem na niemal pół roku przed uchwaleniem zaskarżonych przepisów, co dawało dostatecznie wiele czasu na ewentualną reakcję- zaznaczył.

Zobacz: TK: Rozporządzenie ws. uboju rytualnego niekonstytucyjne

W opinii wnioskodawcy został naruszony obowiązek zapewnienia sędziom wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że postanowienia konstytucyjne dotyczące wynagrodzeń sędziów nie ustanawiają ich osobistych „przywilejów”. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że o ile „godność urzędu” sędziego stosunkowo łatwo ocenić w aspekcie prestiżu zawodowego lub społecznego, o tyle w aspekcie finansowym jest ona całkowicie niewymierna i niemożliwa do uchwycenia wskaźnikami ekonomicznymi.

Ważąc dwie wartości konstytucyjne: wynagrodzenie sędziego godne jego urzędu oraz równowagę i stabilność finansów publicznych Trybunał Konstytucyjny dał pierwszeństwo zasadzie ochrony równowagi budżetowej, kosztem zaakceptowania ograniczonego w czasie spowolnienia wzrostu wynagrodzeń sędziowskich. Uznał je wprawdzie za pogorszenie warunków wynagradzania sędziów, nie sprawiające jednak, że od 1 stycznia 2012 r. przestały one odpowiadać godności urzędu i zakresowi obowiązków sędziów. Minimalny standard nie został naruszony, ponieważ wynagrodzenia te nadal pozostają znacząco wyższe od średniej wynagrodzeń w skali państwa, a przy tym przez ostatnie lata systematycznie wzrastały, podczas gdy wynagrodzenia ogółu pracowników sfery budżetowej oraz uposażenia posłów i senatorów są od dawna „zamrożone”- przypomniał TK.

Wnioskodawca postawił też merytoryczny zarzut naruszenia zasady ochrony praw nabytych oraz zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Odnosząc się do naruszenia zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, w kontekście „zaskoczenia” sędziów „zamrożeniem” ich wynagrodzeń, Trybunał Konstytucyjny uznał, że sędziowie – tak jak wszyscy inni obywatele − muszą liczyć się z tym, że sytuacja społeczno-gospodarcza państwa może wymusić zmiany obowiązującego prawa, w tym dotyczącego ich wynagrodzeń.

Zobacz: TK: finansowanie składek KRUS niekonstytucyjne

W odniesieniu do naruszenia zasady ochrony praw nabytych, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nie istnieje konstytucyjne prawo sędziego do wynagrodzenia za pracę w określonej wysokości – postanowienia Konstytucji nie ustanawiają prawa podmiotowego sędziów, lecz jedynie tworzą po stronie państwa określone obowiązki w tym zakresie. Prawo sędziów do podwyższonego wynagrodzenia nie powstało przed 1 stycznia 2012 r., bo – zgodnie z Kodeksem pracy − wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną i z reguły wypłaca się je z dołu. W ocenie Trybunału regulacja nie narusza zatem pod tym względem Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny uznał jednoroczne „zamrożenie” wynagrodzeń sędziów dokonane ustawą okołobudżetową za zgodne z Konstytucją, ale werdykt ten wynika z incydentalnego charakteru regulacji i uwzględnienia trudnej sytuacji finansowej państwa, zagrażającej równowadze budżetowej.

Zdanie odrębne zgłosili sędziowie TK: Mirosław Granat i Wojciech Hermeliński.

PS/źródło:TK

Zobacz także:

TK: Przepis regulaminu SN niekonstytucyjny