RPO zwróciła się do Ministra Sprawiedliwości o zajęcie stanowiska w sprawie zróżnicowania sytuacji pełnoletnich dzieci pozostających na utrzymaniu rodziców, w zakresie ich odpowiedzialności za zadłużenie związane z zajmowanym lokalem mieszkalnym. Rzecznik zwróciła uwagę, że w zależności od rodzaju tytułu prawnego do lokalu istniejące przepisy inaczej określają tzw. odpowiedzialność solidarną pełnoletnich dzieci, pozostających na utrzymaniu rodziców, z powodu zadłużenia mieszkania.

Na tle wpływających do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich skarg osób, od których wynajmujący żądają zapłaty zadłużenia czynszowego, które powstało w czasie, kiedy zamieszkiwali oni wspólnie z najemcą - członkiem rodziny, analizie poddany został problem zakresu odpowiedzialności solidarnej najemcy lokalu mieszkalnego i stale zamieszkujących z najemcą osób pełnoletnich, za zapłatę czynszu i innych opłat należnych.

Zobacz: Zakup mieszkania na rynku pierwotnym. Co może zrobić nabywca, gdy lokal ma wady

Stosownie bowiem do brzmienia art.688 § 1 kodeksu cywilnego, za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie.

Jak wskazuje praktyka, w oparciu o art.6881 k.c. odpowiedzialnością za zadłużenie czynszowe oraz z tytułu innych opłat należnych w związku z zajmowaniem lokalu mieszkalnego rodziców, będących najemcami, obciążane są ich pełnoletnie dzieci, bez względu na ich sytuację życiową.

W kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich pismach Wnioskodawcy, będący osobami pełnoletnimi, którzy jednak w dalszym ciągu zamieszkują z rodzicami, przedstawiają problem wszczynania i prowadzenia w stosunku do nich postępowania egzekucyjnego, celem wyegzekwowania zaległych opłat z tytułu czynszu i innych opłat należnych, związanych z wynajmowaniem lokalu mieszkalnego przez ich rodziców.

Zobacz: RPO w sprawie problemów najemców

Jak podaje RPO w wielu przypadkach są to osoby nadal uczące się, czy studiujące, które nie są jeszcze w stanie samodzielnie utrzymać się. Mimo to, jako solidarnie zobowiązane do zapłaty czynszu i innych opłat należnych, zmuszone są nie tylko partycypować w pokryciu długu swoich rodziców, lecz de facto, przejąć muszą wówczas na siebie cały ciężar zapłaty tych zobowiązań.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich ujawniony problem wynika z redakcji wspomnianego art.688 k.c, który to przepis nie uwzględnia sytuacji osób pełnoletnich - dzieci najemców, wobec których na rodzicach w dalszym ciągu spoczywa obowiązek alimentacyjny.

Z kolei przepis art.6881 § 1 k.c. zrównuje sytuację prawną wszystkich pełnoletnich osób, zamieszkujących wspólnie z najemcą a zatem zarówno tych, które są już w stanie samodzielnie utrzymać się, ale z różnych powodów zamieszkują wspólnie z najemcą jak też tych, które pomimo osiągnięcia pełnoletniości, nie posiadają środków wystarczających do samodzielnego utrzymania się i nadal pozostają na utrzymaniu rodziców.

Właśnie wobec tej grupy osób, możliwość domagania się od nich spłaty zadłużenia czynszowego czy z tytułu innych opłat należnych wzbudza wątpliwości, jeśli się zważy na jednoczesne istnienie obowiązku alimentacyjnego, który ciąży na rodzicach.

Jeżeli zatem zapewnienie mieszkania pełnoletniemu dziecku, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać, mieści się w zakresie obowiązku alimentacyjnego, to jednoczesne obciążanie tego dziecka solidarną odpowiedzialnością za zapłatę czynszu z tytułu używania lokalu prowadzi - w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich - do faktycznego unicestwienia tego obowiązku.

To zaś wskazuje, że pełnoletnia osoba, uprawniona do otrzymywania alimentów od rodziców, gdyż nie jest jeszcze w stanie samodzielnie utrzymywać się, nie powinna być obciążana solidarną odpowiedzialnością za zapłatę czynszu i innych opłat należnych z tytułu najmu lokalu mieszkalnego, na równi z najemcą, zobowiązanym do alimentacji.

Ponadto w świetle art.688 k.c. za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale
zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie, gdy tymczasem ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych z odpowiedzialności tej wyłącza pełnoletnich zstępnych, stale zamieszkujących w lokalu, lecz pozostających na utrzymaniu osób, którym służy tytuł prawny do lokalu.

Zobacz: TK: Za symboliczne kwoty wykup mieszkań jest niedopuszczalny.

W obu porównywanych regulacjach mamy do czynienia z osobami pełnoletnimi, pozostającymi na utrzymaniu rodziców i wspólnie z nimi zamieszkującymi, których sytuacja prawna została jednakże przez ustawodawcę odmiennie potraktowana.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich rodzaj tytułu prawnego do lokalu - najem, spółdzielcze prawo, czy własność, nie ma żadnego znaczenia z punktu widzenia zakresu solidarnej odpowiedzialności osób zamieszkujących wraz z rodzicami. Zakres tej odpowiedzialności powinien być zatem określony w sposób analogiczny.

PS/źródło:RPO

Zobacz także:

RPO interweniuje w sprawie najemców mieszkań w TBS

Czy powróci eksmisja na bruk?