Helsińska Fundacja Praw Człowieka skierowała do Przewodniczącego Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka Sejmu RP, wystąpienie w sprawie propozycji dotyczących utworzenia zawodu doradcy prawnego. HFPC postuluje korektę proponowanych zmian w taki sposób, aby gwarantowały one ochronę praw osób korzystających z usług prawniczych.

W dniu 6 czerwca 2011 roku Helsińska Fundacja Praw Człowieka skierowała swoje wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka Sejmu RP, Ryszarda Kalisza. Zgodnie z propozycjami dotyczącymi utworzenia zawodu doradcy prawnego absolwenci prawa będą mogli udzielać porad prawnych, sporządzać opinie prawne, pisma procesowe oraz umowy. Będą mogli również występować przed organami administracji publicznej i sądami rejonowymi, z wyłączeniem jednak m.in. spraw karnych. W ocenie HFPC całokształt proponowanych rozwiązań budzi poważne wątpliwości.

Brak zewnętrznej weryfikacji umiejętności

Najpoważniejsze wątpliwości w ocenie HFPC budzi zakres proponowanych uprawnień absolwentów kierunków prawniczych w zakresie świadczenia usług prawnych. HFPC zwraca uwagę na fakt, iż w pierwszej wersji projektu figurował zapis o weryfikacji umiejętności absolwentów. Absolwent taki, musiałby zdać państwowy egzamin prawniczy I stopnia. W obecnym kształcie, przepisy nie przewidują takiego rozwiązania. Wymagane ma być jedynie ukończenie wyższych studiów prawniczych. Rozwiązania takie, zdaniem HFPC budzą wątpliwości natury konstytucyjnej.

Studia prawnicze, bowiem, rozwijają głównie teoretyczną wiedzę z zakresu prawa. Zdaniem Fundacji, wątpliwości budzi założenie, że absolwent prawa z chwilą uzyskania tytułu magistra będzie posiadać kwalifikacje do występowania przed np. sądami rejonowymi. W projekcie znalazł się katalog spraw wykluczonych wyłączonych z zakresu uprawnień absolwentów studiów prawniczych. Jednak nie jest to satysfakcjonujące rozwiązanie, ze względu na fakt, iż nieuprawnionym jest założenie, że sprawy z zakresu prawa cywilnego lub gospodarczego można uznać za sprawy niewymagające szczególnych kwalifikacji, a co za tym idzie za sprawy mniejszej wagi.

Z Konstytucji wynika, iż każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy, bez nieuzasadnionej zwłoki, przez właściwy, bezstronny i niezawisły sąd. Fundacja podnosi, iż elementem tego prawa jest zagwarantowanie każdemu, niezależnie od wagi sprawy, takiej samej ochrony prawnej, a powierzenie prowadzenia spraw zastrzeżonych dotychczas dla adwokatów czy radców prawnych, absolwentów kierunków prawniczych, może faktycznie wpłynąć na obniżenie jakości usług prawnych.

Brak odpowiedzialności dyscyplinarnej

HFPC podnosi, iż projektowane rozwiązanie nie odnosi się do kwestii odpowiedzialności dyscyplinarnej za nierzetelne wykonywanie czynności prawnych lub też niedochowanie tajemnicy zawodowej. W praktyce, oznacza to, że absolwent wykonujący odpłatnie konkretne usługi nie będzie objęty specjalnym reżimem odpowiedzialności. Zdaniem Fundacji, gwarancji należytego wykonywania usług prawniczych upatrywać należy w kontroli przestrzegania norm deontologicznych. Odstąpienie od deontologii zawodowej w przypadku zasad wykonywania zawodów prawniczych w ocenie HFPC budzi istotne zastrzeżenia, narażając na szwank interesy klientów. Wykonywanie zawodów prawniczych wiąże się z przestrzeganiem określonych standardów rzetelności zawodowej i etyki.

Profesje prawnicze charakteryzuje podporządkowanie określonym zasadom właściwego postępowania, mającym służyć prawidłowemu wykonywaniu zawodu oraz chronić przed nadużyciami czy wykorzystywaniem dla prywatnych interesów roli zawodowej i zaufania, jakim są obdarzani prawnicy przez korzystających z ich usług. Zdaniem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, projektowana ustawa podważa ten standard.

HFPC postuluje ponowne przyjrzenie się projektowi i poczynienie stosownych zmian tak, aby gwarantował on ochronę praw osób korzystających z usług prawniczych świadczonych przez osoby niezrzeszone w samorządach prawniczych.

RO/ źródło: HFPC

Zobacz także:

Samorząd radcowski protestuje przeciwko zaproponowanym zmianom w kształceniu prawników

Protest prawników z całego świata przeciwko ustawie o egzaminach prawniczych