Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosek o rozstrzygnięcie rozbieżności interpretacyjnych odnośnie art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach meldunkowych.

RPO wniosła o rozstrzygnięcie czy stroną postępowania jest wyłącznie osoba, co do zameldowania/wymeldowania której toczy się postępowanie administracyjne? Ponadto czy też stronami postępowania są podmioty legitymujące się tytułem prawnym do lokalu, którym zameldowana jest taka osoba?

W orzecznictwie sądów administracyjnych powstały rozbieżności dotyczące zagadnienia, czy za stronę postępowania w sprawie o wymeldowanie (zameldowanie) należy uznać wyłącznie osobę, co do wymeldowania (zameldowania) której toczy się postępowanie administracyjne, czy też stronami przedmiotowego postępowania są także podmioty legitymujące się tytułem prawnym do lokalu, w którym zameldowana jest taka osoba (właściciele, współwłaściciele, najemcy).

Jednolita linia orzecznicza do 2008 roku

Do 2008 r. sądy administracyjne zgodnie przyjmowały, że przymiot strony postępowania w przedmiocie wymeldowania (zameldowania) posiada osoba, w stosunku do której prowadzone jest to postępowanie, oraz każdy podmiot, któremu przysługuje uprawnienie do lokalu będącego miejscem zameldowania w/w osoby.

Również po 2008 r. część sądów administracyjnych utrzymała dotychczasową linię orzeczniczą i uznawała, że stroną postępowania o wymeldowanie (zameldowanie), oprócz osoby, wobec której toczy się postępowanie, jest także właściciel lokalu.

Wskazać ponadto należy, że sądy administracyjne wydawały także orzeczenia, w których nie odnosiły się bezpośrednio do kwestii posiadania przez podmioty legitymujące się tytułem prawnym do lokalu interesu prawnego w postępowaniu meldunkowym, jednak nie kwestionowały w nich decyzji organów administracji publicznej, które zostały wydane w tym postępowaniu na wniosek wspomnianych podmiotów lub przy ich udziale w charakterze strony.

Rozbieżności w orzecznictwie od 2009 roku

Od 2009 roku sądy administracyjne zaczęły jednak zmieniać stanowisko w sprawie posiadania przez właścicieli lokali interesu prawnego w sprawach meldunkowych, a co za tym idzie w sprawie uznawania ich za strony postępowania w przedmiocie wymeldowania (zameldowania) innych osób zamieszkujących w należących do nich lokalach.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 stycznia 2009 r., sygn. akt II OSK 1803/07, wyraził pogląd, że podmiotem mającym interes prawny w sprawie załatwianej decyzją o odmowie zameldowania czy też o wymeldowaniu, czyli stroną w rozumieniu art. 28 K.p.a., jest osoba, co do odmowy zameldowania lub wymeldowania której z danego lokalu toczy się postępowanie kończące się decyzją. Inne osoby, a więc takie, którym przysługują prawa do przedmiotowego lokalu, nie mogą być uznawane za strony w tym postępowaniu z uwagi na brak interesu prawnego, bez względu na to, czy ustawodawca wskazuje, iż potwierdzają one pobyt w danym lokalu (właściciel lokalu).

Powyższy pogląd podzielił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 kwietnia 2009 r., sygn. akt II OSK 485/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyrokach : z dnia 5 listopada 2009 r., sygn. akt IV SA/Po 548/09, z dnia 26 listopada 2009 r., sygn. akt IV SA/Po 547/09, z dnia 9 kwietnia 2010 r., sygn. akt II SA/Po 651/09, z dnia 16 kwietnia 2010 r., sygn. akt II SA/Po 940/09 i z dnia 27 sierpnia 2010 r., sygn. akt II SA/Po 264/10 oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 13 października 2010 r., sygn. akt II SA/Sz 555/10.

We wszystkich powołanych wyżej orzeczeniach sądy administracyjne stały na stanowisku, że właścicielom nieruchomości nie przysługuje status strony w postępowaniu meldunkowym.

RPO wnioskuje do NSA o podjecie uchwały

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich właściciel lub najemca lokalu nie jest stroną postępowania meldunkowego. Nie można bowiem wskazać przepisów Kodeksu cywilnego, ani też przepisów ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, na podstawie których wspomniane podmioty mogłyby skutecznie domagać się wszczęcia przez organ ewidencji ludności postępowania w sprawie zameldowania lub wymeldowania innej osoby i udziału w takim postępowaniu, w celu zaspokojenia realnie istniejącej i sprawdzalnej w obiektywny sposób potrzeby.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, powołane wyżej orzeczenia sądów administracyjnych jednoznacznie wskazują na rozbieżności w orzecznictwie wynikające z różnej interpretacji art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach meldunkowych, w odniesieniu do osoby będącej właścicielem (współwłaścicielem) lokalu. Wspomniany przepis wymaga zatem wyjaśnienia w drodze uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego, podjętej na podstawie art. 15 § 1 pkt 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

PS/źródło:RPO

Zobacz także:

RPO w sprawie nowych praw pacjenta

RPO w sprawie zasad oceny zdolności kredytowej