Z badań przeprowadzonych przez Urząd Ochrony Konkurencji Konsumenta wynika, że starsi konsumenci często padają ofiarami nieuczciwych praktyk. Rzadko jednak dochodzą swoich roszczeń. Dlatego Urząd postanowił edukować seniorów w zakresie znajomości ich praw.

Wolny rynek stworzył wiele możliwości dla wszystkich jego uczestników. Badania zlecone przez UOKiK pokazują jednak, że niezmiennie zagubione czują się na nim osoby starsze. Należą oni do grupy konsumentów wycofanych, którzy nabywają tylko najpotrzebniejsze rzeczy, a podczas zakupów kierują się przede wszystkim ceną produktu (TNS OBOP, 2007). Nie mają zaufania do przedsiębiorców. Z drugiej strony w wielu codziennych sytuacjach pozostają bierni. Nie szukają dodatkowych informacji o produktach i usługach. Gubi ich nadmierna ufność – rzadko weryfikują prawdziwość przedstawianych przez przedsiębiorców informacji. Rzadko składają też reklamacje i dochodzą swoich praw.

Wykształceniu dobrych nawyków rynkowych u konsumentów powyżej 60. roku życia poświęcona została pilotażowa kampania edukacyjna UOKiK i Stowarzyszenia Konsumentów Polskich Zasadność podjęcia tej inicjatywy potwierdza fakt, że właśnie ta grupa słabszych uczestników rynku dostrzega szczególną potrzebę zwiększenia wiedzy – w ciągu niespełna dwóch miesięcy w wykładach prowadzonych przez psychologów i policjantów w 26 miastach wzięło udział prawie 3 tys. osób. Oprócz spotkań edukacyjnych, efektem akcji są publikacje poświęcone ochronie praw słabszych uczestników rynku oraz potencjalnym zagrożeniom ich interesów.

Jak wynika z praktyki UOKiK i SKP, przedsiębiorcy często wykorzystują zaufanie starszych osób, np. oferując za niewielkie pieniądze wycieczki, często do miejsc kultu religijnego, połączone z prezentacją produktów i usług. Niejednokrotnie nie są one warte swojej ceny. Kupujący pozbawieni są możliwości złożenia reklamacji, nie są również informowani o prawie do zwrotu towaru czy rezygnacji z realizacji umowy w ciągu 10 dni od jej zawarcia. Dotyczy to nie tylko wycieczek, ale również zawierania umów w domu, wizyt akwizytora czy zakupów z katalogu firmy wysyłkowej.

Ze względu na ograniczoną zasobność portfela, starsze osoby padają ofiarami różnego rodzaju promocji i przecen. Bardzo często wystarcza im zapewnienie, że dana oferta jest dla nich najatrakcyjniejsza. Przykładem może być system rat „0 proc.”. Skorzystanie z niego bywa czasem bardzo kosztowne – wbrew zapewnieniom handlowców. UOKiK przypomina, że decydując się na transakcję połączoną z zaciągnięciem kredytu, klient powinien bardzo uważnie zapoznać się przede wszystkim z jego całkowitą wartością Bywa, że faktycznie nie zapłaci żadnych odsetek, ale poniesie inne dodatkowe koszty, np. prowizję od dokonanej transakcji bądź zostanie zobowiązany do wykupu ubezpieczenia – nie zawsze niezbędnego.





Zagrożeniem dla interesów ekonomicznych seniorów jest ich nadmierna ufność – to niezwykle istotna przesłanka nawiązywania z nimi kontaktów handlowych. Otrzymując przesyłki listowe informujące o wielkiej wygranej wierzą, że otrzymają nagrodę choć nie brali udziału w żadnym konkursie bądź loterii. W zamian za rzekomą wygraną przekazują na konto nadawcy pieniądze – od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych Nigdy jednak nie otrzymują tego, co zostało obiecane. Faktycznie bowiem nagroda nigdy nie istniała.

Aby przestrzec seniorów przed zagrożeniami wynikającymi z kontaktów z przedsiębiorcami oraz zwiększyć znajomość ich praw, UOKiK i SKP przygotowały publikacje pod hasłem Bądź świadomym konsumentem na które składają się vademecum oraz ulotka informacyjna. Zostały w nich omówione sytuacje z życia codziennego, w których seniorzy mogą być szczególnie narażeni na nieuczciwe działania. Znalazły się w nich informacje na temat zasad reklamacji towarów i usług, zakupów na odległość, oznakowania produktów oraz ochrony danych osobowych. Część publikacji traktuje również o metodach oddziaływania na kupujących oraz kształtowaniu u nich asertywnej postawy wobec oferty rynkowej.

UOKiK/KZ

Zobacz także:



Ochrona konsumenta przed podróbkami leków

Konsumenci wpadają w telekomunikacyjne pułapki