Sąd Najwyższy zdecydował, że przy dochodzeniu roszczeń na podstawie art. 552 k.p.k, wnioskodawcy, który nie brał udziału w postępowaniu z powodu pozbawienia wolności, należy doręczyć odpis wyroku sądu odwoławczego, nawet w przypadku gdy miał pełnomocnika z urzędu.

W dniu 29 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny w L. – po rozpoznaniu apelacji wniesionej przez pełnomocnika z urzędu – wydał i ogłosił wyrok utrzymujący w mocy wyrok Sądu Okręgowego w L. oddalający wniosek o odszkodowanie, uznając apelację za oczywiście bezzasadną. Wnioskodawca Paweł P. nie był obecny na ogłoszeniu wyroku, ponieważ był pozbawiony wolności i nie został doprowadzony na rozprawę apelacyjną. Na rozprawie apelacyjnej i ogłoszeniu wyroku, nie był też obecny jego pełnomocnik z urzędu. Wnioskodawca złożył w dniu 16 grudnia 2010 r. wniosek o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem. Zarządzeniem z dnia 3 stycznia 2011 r. na podstawie odmówiono przyjęcia wniosku Pawła P. jako złożonego po terminie. W zażaleniu na to zarządzenie wnioskodawca wniósł o jego uchylenie. W wypadku uznania apelacji za oczywiście bezzasadną, dzień doręczenia odpisu wyroku jest początkiem biegu terminu do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem.

Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy przywołał uchwałę z dnia 17 maja 1991 r. – I KZP 5/91, w której stwierdził, w kwestii statusu prawnego osoby żądającej odszkodowania, m.in., że mimo iż wnioskodawca w sprawie o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, aresztowanie, bądź zatrzymanie, nie występuje w „charakterze oskarżonego”, to roszczenia swoje wywodzi właśnie z faktu występowania w przeszłości w tej właśnie roli procesowej. Trudno przyjąć, aby poszkodowanemu – oskarżonemu czy podejrzanemu miał przysługiwać mniejszy zakres norm gwarancyjnych na tym etapie postępowania, jakim jest dochodzenie roszczenia odszkodowawczego, od zakresu norm gwarancyjnych przysługujących mu, gdy występował w roli oskarżonego czy podejrzanego.
W przedmiotowej sprawie wnioskodawca – pozbawiony wolności – korzystał z pełnomocnika z urzędu. Na rozprawie apelacyjnej i ogłoszeniu wyroku sądu odwoławczego wnioskodawca i jego pełnomocnik z urzędu nie byli obecni. W myśl art. 88 k.p.k. do pełnomocnika stosuje się odpowiednio m.in. przepis art. 84 k.p.k., zatem do pełnomocnika z urzędu mają w pełni zastosowanie unormowania zawarte w art. 84 § 2 k.p.k. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „w wypadku obrońcy z urzędu art. 422 § 2 k.p.k. należy stosować w postępowaniu odwoławczym odpowiednio- wynika to z art. 458 k.p.k., wobec konieczności uwzględnienia wynikającej z art. 84 k.p.k. różnicy w unormowaniu obowiązków obrońcy z wyboru i obrońcy z urzędu.
Obrońca z urzędu ma obowiązek podejmowania czynności procesowych do prawomocnego zakończenia postępowania, co oznacza, że ze względów gwarancyjnych od chwili prawomocnego zakończenia postępowania skazany powinien być traktowany jako osoba nieposiadająca obrońcy...” . Argumentacja ta pochodzi z postanowienia SN z dnia 15 czerwca 2007 r.

Wnioskodawcy również należy doręczyć odpis wyroku

Oskarżonemu, który jest pozbawiony wolności i z tego powodu nie brał udziału w postępowaniu odwoławczym, należy doręczyć odpis wyroku sądu odwoławczego także wtedy gdy miał obrońcę z urzędu- wynika z postanowienia SN z dnia 28 marca 2003, III KZ 71/02. A zatem, uprawniony jest wniosek, że przy dochodzeniu roszczeń na podstawie art. 552 k.p.k. wnioskodawcy, który jest pozbawiony wolności i z tego powodu nie brał udziału w postępowaniu przed sądem odwoławczym, należy doręczyć odpis wyroku sądu odwoławczego nawet wtedy gdy miał pełnomocnika z urzędu. W wypadku uznania apelacji za oczywiście bezzasadną dzień doręczenia odpisu wyroku jest początkiem biegu terminu do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem. Wobec powyższego Sąd Najwyższy orzekł w przedmiotowej sprawie iż przy dochodzeniu roszczeń na podstawie art. 552 kpk, wnioskodawcy, który nie brał udziału w postępowaniu z powodu pozbawienia wolności, należy doręczyć odpis wyroku sądu odwoławczego, nawet w przypadku gdy miał pełnomocnika z urzędu, gdyż wnioskodawca w tym przypadku zajmuje analogiczną pozycję w postępowaniu jak oskarżony czy podejrzany.

RO/źródło:SN

Zobacz także:

ETS o kryterium miejsca wykonywania działalności zawodowej

SN: Wierzytelność o zapłatę alimentów nie może być przedmiotem cesji