W dniu 24 listopada 2010 roku Sąd Najwyższy Izba Karna podjął uchwałę w składzie 7 sędziów w sprawie Europejskiego Nakazu Aresztowania. Uchwała stanowi, że przesłanki wymienione w art. 607e § 3 pkt 4 i 5 k.p.k. samodzielnie wyłączają zasadę specjalności (art. 607e § 1 k.p.k.)

Zasada ta przewiduje, że osoby przekazanej w wyniku wykonania nakazu nie można ścigać za przestępstwa inne niż te, które stanowiły podstawę przekazania, ani wykonać orzeczonych wobec niej za te przestępstwa kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności.
Przepisu nie stosuje się jednak, gdy postępowanie karne nie wiąże się ze stosowaniem wobec osoby ściganej środka polegającego na pozbawieniu wolności (pkt 4) lub czyn osoby ściganej jest zagrożony karą lub środkiem niepolegającymi na pozbawieniu wolności (pkt 5).
Podstawą wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego stanowiły rozbieżności w orzecznictwie SN. Wyrok z lutego 2010r. uznawał wyłączenie zasady specjalności tylko w przypadku kumulatywnego wystąpienia obu podanych wyżej punktów, podczas gdy postanowienie z maja 2010r. stwierdzało, że art. 607e § 3 pkt 4 k.p.k. wyraża samodzielną podstawę prowadzącą do wyłączenia tej zasady.
W uzasadnieniu uchwały SN zwrócono uwagę, że już sama wykładnia językowa zgodnie z zasadami poprawnej legislacji nie wzbudza wątpliwości, że przesłanki mogą występować oddzielnie.
Ponadto, zwrócono uwagę, że zakres możliwych sytuacji procesowych obejmowanych przesłankami każdego z tych punktów jest diametralnie różny. O ile pkt 4 dotyczyć może wszystkich czynów zabronionych, niezależnie od wysokości zagrożenia sankcją karną, to pkt 5 odnosi się wyłącznie do nielicznych występków zagrożonych jedynie karami grzywny lub ograniczenia wolności. Zakres zastosowania punktu 5 jest zdecydowanie węższy, niż zakres zastosowania punktu 4. Pomiędzy nimi zachodzi logiczny stosunek podrzędności punktu 5 względem punktu 4 – w każdym postępowaniu toczącym się o czyn niezagrożony karą pozbawienia wolności co do zasady nie stosuje się tymczasowego aresztowania, ale nie każde postępowanie, w którym tymczasowego aresztowania się nie stosuje, toczy się o czyn niezagrożony karą pozbawienia wolności.
Istota instytucji ENA dotyczy przestępczości nie drobnej, a poważnej na co wskazują same granice dopuszczalności nakazu. Tak więc, już sama wykładnia językowa, systemowa i celowościowa przepisów k.p.k. zakłada, że punkty stanowią odrębne przesłanki.
Ponieważ ENA jest prawem implementowanym należy odnieść się także do kontekstu prawa wspólnotowego. Wykładnia ETS w związku z art. 27 ust.3 lit. c Decyzji Ramowej 2002/584 potwierdza odrębność przesłanek. Wykładnia ta nie ma charakteru wiążącego erga omnes, ale istotny związek polskiej procedury karnej z przepisami i wykładnią stanowionymi przez instytucje UE miała duży wpływ na uchwałę SN.

źródło: Uchwała SN składu 7 sędziów z 24 listopada 2010 r. (sygn. akt I KZP 19/10).

EP/SN

Zobacz także:

SN: Nierozstrzygnięta kwestia kompetencji sądu gospodarczego

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną przeciwko RFN