Wykonanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym? Taką możliwość od 2009 roku daje System Dozoru Elektronicznego.

Czym jest dozór elektroniczny?

Kolebką „nadzorujących opasek” jest USA. System dozoru elektronicznego stosują także kraje Unii Europejskich, od których Polska czerpała wzorce.

SDE reguluje ustawa z dnia 7 września 2007 o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. W praktyce funkcjonuje od 1 września 2009 roku w pierwszej kolejności w apelacji warszawskiej. W kolejnych latach objęła swoim zasięgiem apelacje: krakowską, lubelską, białostocką. Przewiduje się następne m.in.: poznańską, gdańską, rzeszowską, wrocławską.

W dniu 25 czerwca 2010 roku weszły w życie przepisy ustawy z dnia 21 maja 2010 r. o zmianie ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (Dz. U. Nr 101, poz. 647). Nowelizacja przygotowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości ma na celu zwiększenie katalogu skazanych mogących odbywać kare w SDE oraz jego usprawnienie.

Zgodnie z art. 2 ust.1 . System dozoru elektronicznego jest jednym z systemów wykonywania kary pozbawienia wolności, polegającym na kontrolowaniu zachowania skazanego przebywającego poza zakładem karnym przy użyciu aparatury monitorującej. Ponadto na skazanego sąd penitencjarny nakłada obowiązki np.: pozostawania w miejscu stałego pobytu lub w innym wskazanym miejscu w wyznaczonym czasie, jak również powstrzymania się od przebywania w określonych miejscach lub zakazu zbliżania się do określonej osoby.

Tryb udzielenia zezwolenia

Orzekanie w przedmiocie udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego należy do sądu penitencjarnego, w którego okręgu skazany przebywa (art. 38). Dozór elektroniczny orzeka się tylko na wniosek skazanego lub jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego, dyrektora zakładu karnego. Wymogi formalne wniosku stanowi art. 40. Na postanowienie sądu o odmowie udzielenia zezwolenia przysługuje zażalenie.

Dla kogo nadajnik?

Dozorem może zostać objęta osoba skazana na karę pozbawienia wolności nieprzekraczjącą jednego roku, posiadająca stałe miejsce pobytu (konieczne jest uzyskanie zgody na piśmie osób pełnoletnich wspólnie z nią zamieszkujących), jeśli jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary oraz jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą jego osadzenia w zakładzie karnym. Zezwolenia nie udziela się dla osób skazanych w warunkach art. 64§2 KK.

W czasie odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego skazany ma obowiązek określonego zachowania się: noszenia nadajnika, pozostawania we wskazanym przez sąd penitencjarny miejscu w określonym czasie… oraz obowiązki wymienione w art., 72 KK, które sąd nakładane fakultatywnie.

Zaletą SDE jest brak kontaktu z innymi skazanymi przebywającymi w zakładzie karnym oraz możliwość wykonywania pracy zarobkowej, która niekiedy daje jedyny dochód w rodzinie. Sąd penitencjarny określa przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca, na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie.

Wyjątkowo w przypadkach szczególnie ważnych dla skazanego, uzasadnionych warunkami zdrowotnymi, rodzinnymi lub osobistymi, sądowy kurator zawodowy może zezwolić skazanemu na oddalenie się poza wyznaczone miejsce, na okres nieprzekraczający jednorazowo 7 dni, w miarę potrzeby, w asyście osoby najbliższej lub osoby godnej zaufania. Sąd może powyższego okresu nie zaliczyć na poczet odbywanej kary w przypadku, gdy skazany nie stosował się do zaleceń.

Środki kontroli

Zachowanie skazanego kontrolują odpowiednie środki techniczne (art. 4):

1) nadajnik — urządzenie radiowe, wytwarzające energię wielkiej częstotliwości dla potrzeb radiokomunikacji, zakładane na rękę lub nogę skazanego, wysyłające sygnały odbierane przez elektroniczne urządzenia rejestrujące lub centralę monitorowania, biorące udział w identyfikowaniu aktualnego miejsca pobytu skazanego;

„Opaska” nie jest fizycznie uciążliwa dla jej posiadacza. Jest wodoodporna, nie ulega zniszczeniu pod wpływem ognia.

2) elektroniczne urządzenie rejestrujące: stacjonarne, przenośne,

3) centralę monitorowania wyposażoną w komputerowe narzędzia przetwarzania danych osobowych, rejestrowania, odtwarzania, przechowywania danych dotyczących przestrzegania przez skazanego obowiązków.

Czynności materialno-techniczne powierzane są upoważnionemu podmiotowi dozorującemu, którym może być instytucja państwowa, przedsiębiorca, podmiot zagraniczny mający siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej. Wyboru podmiotu dokonuje Minister Sprawiedliwości.

Korzyści płynące z SDE

Zakłady karne w Polsce są przeludnione. Poza murami 42 tysiące skazanych czeka „w kolejce” do odbycia kary. Pobyt w więzieniu zamiast resocjalizować, często demoralizuje osadzonych. SDE wydaje się być dobrym rozwiązaniem dla osób popełniających „drobne przestępstwa”, których izolacja od społeczeństwa jest zbyteczna. Ponadto to korzyść finansowa dla państwa. Miesięczny koszt utrzymania osadzonego w zakładzie karnym to mniej więcej 2.300 zł.

Wydatki prowadzenia dozoru pokrywa częściowo sam skazany (za obrączkowanie zapłaci 80zł). Z danych wynika, że po nowelizacji przepisów o „opaskę” ubiegać będzie mogło się 11 tysięcy skazanych. - Nowe prawo rozszerza możliwość zastosowania dozoru na skazanych na kary do roku więzienia. Dzięki temu grupa skazanych mogących w ten sposób odbywać karę zwiększy się czterokrotnie- twierdzi Minister Sprawiedliwości, Krzysztof Kwiatkowski. Dotychczas z nadajników skorzystało ponad 100 skazanych.

Źródło:

- ustawa z dnia 7 września 2007 roku o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego

Autor:Roksana Pieróg studentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

Zobacz także:

Forum Prawnikow

Testy na aplikacje