Jolanta Tropaczyńska - wspólnik oraz szef departamentu korporacyjnego biura Linklaters w Warszawie, partner Linklaters w Londynie.

W związku z kryzysem gospodarczym coraz więcej podmiotów przeżywa trudności finansowe. Bardzo często są one przejmowane przez inne podmioty. Należy się spodziewać, że udział tego rodzaju transakcji w ogólnej liczbie fuzji i przejęć (M&A) istotnie wzrośnie w najbliższym czasie.
Obsługa takich transakcji wymaga wzięcia pod uwagę szeregu okoliczności, które w transakcjach dotyczących spółek w dobrej kondycji finansowej zazwyczaj nie występują. Okoliczności te powinny być uwzględnianie na każdym etapie transakcji.
Pierwszym etapem transakcji M&A jest analiza prawna przejmowanej spółki. Analiza spółki w trudnej sytuacji finansowej wymaga identyfikacji związanych z tym ryzyk i ich wskazania potencjalnemu nabywcy. Spółki znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej mogły dokonywać transakcji mających na celu pokrzywdzenie wierzycieli, czy też uniemożliwiające zadośćuczynienie roszczeniom osób trzecich, których skuteczność może być kwestionowana. Spółki te mogły również ignorować zakaz dokonywania wypłat na rzecz wspólników z majątku spółki potrzebnego do pełnego pokrycia kapitału zakładowego. Może też zaistnieć konieczność poinformowania potencjalnego nabywcy o przepisach prawa upadłościowego ustanawiających obowiązek zgłoszenia upadłości w sytuacji, gdy zobowiązania spółki przekroczą wartość jej majątku i związanej z tym konieczności sanacji sytuacji bilansowej spółki po jej nabyciu. Na tym etapie kluczowa jest też efektywna współpracami pomiędzy doradcami - prawnym, podatkowym, finansowym, a także doradcami branżowymi.
Kolejnym etapem transakcji M&A jest przygotowanie dokumentów transakcyjnych i doradztwo w ich negocjacjach. Umowa nabycia akcji lub udziałów, względnie przedsiębiorstwa spółki znajdującej się w trudnej sytuacji finansowej musi zawierać odpowiednie mechanizmy prawne zabezpieczające interesy nabywcy. Umowa powinna w szczególności uwzględniać założenia przyjęte przez nabywcę dla celów kalkulacji ceny. Pożądane jest odroczenie płatności części ceny, a w braku takiej możliwości zabezpieczenie jej zwrotu. Kluczowe jest odpowiednie sformułowanie oświadczeń i zapewnień zbywcy co do stanu spółki i odpowiednie ukształtowanie zasad odpowiedzialności w przypadku ich naruszenia. Umowa powinna również zawierać elastyczne regulacje w zakresie rozstrzygania sporów.
Rzetelnie przeprowadzona analiza prawna, podatkowa i finansowa oraz dobrze przygotowane dokumenty transakcyjne w przypadku przejęć spółek znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej mogą uchronić strony transakcji od szeregu problemów na etapie jej realizacji, a częstokroć także uchronić od sporów na późniejszym etapie.