Ustawowo przyznane samorządom kompetencje planistyczne w znaczący sposób oddziałują na funkcjonowanie mieszkańców czy przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na danym terenie. Plan zagospodarowania przestrzennego jest bowiem podstawowym dokumentem określającym sposób możliwego wykorzystania nieruchomości i jego zabudowy, czy też rozmieszczenia inwestycji celu publicznego.
To w nim znajdziemy m.in. nakazy i zakazy dotyczące zasad kształtowania zabudowy, wskaźniki zagospodarowania terenu, maksymalną i minimalną intensywność zabudowy, maksymalną wysokość oraz linie zabudowy czy gabaryty obiektów. Plan określa również obowiązkowo przeznaczenie terenów. Gmina w ramach przyznanych kompetencji może przykładowo określić, gdzie na jej terenie mogą powstawać zakłady produkcyjne, gdzie deweloperzy mogą budować inwestycje mieszkaniowe, a w końcu które tereny mieszkańcy będą mogli przeznaczać na zabudowę indywidualną.

Ważne uprawnienia

W praktyce procedurze uchwalania czy zmiany planu zagospodarowania przestrzennego towarzyszy wiele emocji. Rozwiązania przyjęte w tym dokumencie oznaczają konsekwencje dla mieszkańców i przedsiębiorców. Z tych względów w przypadku podejmowania przez gminę decyzji o konieczności zmiany dotychczasowego bądź uchwalenia nowego planu zagospodarowania warto zainteresować się treścią tego dokumentu. Już bowiem na etapie przygotowywania planu bądź jego zmiany w czynnych pracach nad projektem mogą brać również udział mieszkańcy. Temu służy m.in. wyłożenie planu do konsultacji, obowiązkowe debaty czy w końcu ustawowo przyznane prawo zgłaszania uwag. Po ich zgłoszeniu wójt, burmistrz bądź prezydent miasta musi je rozpatrzyć. Jeżeli zaś wprowadzają one zmiany do podstawowego projektu planu, szef samorządu musi poczynić obowiązkowe uzgodnienia. Uwagi nieuwzględnione zaś musi przekazać radzie gminy jako organowi decydującemu o ostatecznym kształcie planu.
Organ stanowiący w trakcie uchwalania planu powinien przeprowadzić dyskusję nad każdą ze zgłoszonych uwag i podjąć co do niej odrębne rozstrzygnięcie. W przypadku gdy rada gminy stwierdzi konieczność dokonania zmian w projekcie planu, w tym także w wyniku uwzględnienia przez nią uwag zgłoszonych przez mieszkańców, to procedura opracowania i uchwalania planu wymaga ponowienia w niezbędnym zakresie.

Zmiana na wniosek

To jednak nie wszystkie możliwości, jakie mają przedsiębiorcy czy mieszkańcy, aby przekonać władze do zmiany obowiązujących planów. Każdy zainteresowany może bowiem wystąpić do wójta bądź rady z wnioskiem o dokonanie zmian bądź koniecznością uchwalenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego. W tym wypadku należy pamiętać, że im lepiej umotywowany wniosek, tym większe szanse na jego uwzględnienie. Pewnym hamulcem w tym wypadku mogą być koszty, jakie trzeba ponieść w związku z procedurą zmiany (uchwalenia) planu. Te bowiem co do zasady obciążają budżet gminy. Oczywiście złożenie wniosku nie oznacza automatycznie rozpoczęcia prac nad zmianami planu.
Pozytywne nastawienie władz lokalnych do przedstawionej koncepcji (uchwalenia) planu to dopiero połowa sukcesu. Wprowadzenie zmian zgodnych z oczekiwaniami wnioskodawców wymaga bowiem zachowania rygorystycznej procedury określonej w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ta zaś rozpoczyna się od podjęcia przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego bądź jego zmiany.

Drobiazgowa procedura

Przed podjęciem uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu wójt, burmistrz, prezydent miasta powinien przeprowadzić analizę dotyczącą zasadności przystąpienia do sporządzenia planu i stopnia zgodności przewidywanych rozwiązań z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Powinien on także przygotować materiały geodezyjne do opracowania planu oraz ustalić niezbędny zakres prac planistycznych. Integralną częścią uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu jest załącznik graficzny przedstawiający granice obszaru objętego projektem planu.
Po podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu miejscowego szef samorządu sporządza projekt planu zgodnie z zapisami studium oraz odrębnymi przepisami, jak np. prawem ochrony środowiska. Następnie ogłasza w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu bądź jego zmiany. W ogłoszeniu tym powinien podać opis granic obszaru objętego uchwałą o przystąpieniu do sporządzania (zmiany) planu miejscowego oraz zamieścić informację o możliwości składania przez zainteresowanych wniosków do tego planu. Wnioski te składa się w formie, w miejscu i czasie określonych w ogłoszeniu.
Po zebraniu wszystkich wniosków i ich rozpatrzeniu oraz po zawiadomieniu odpowiednich organów, wójt gminy, burmistrz, prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, a także sporządza prognozę skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego. Tak sporządzony projekt musi zostać zaopiniowany przez gminną lub inną właściwą komisję urbanistyczno-architektoniczną oraz wójtów, burmistrzów gmin albo prezydentów miast graniczących z obszarem objętym planem, w zakresie rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym. Musi on zostać także uzgodniony z wojewodą, zarządem województwa i zarządem powiatu w zakresie odpowiednich zadań rządowych i samorządowych, właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków, organami właściwymi do uzgadniania projektu planu na podstawie przepisów odrębnych, jak np. ochrony środowiska, prawa wodnego czy ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Po ostatecznym opracowaniu projektu planu wykładany jest on do publicznego wglądu na okres co najmniej 21 dni. W tym czasie organizowane są dyskusje publiczne nad przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami. Jednocześnie osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej mogą wnosić uwagi dotyczące projektu planu. Uwagi te może wnieść każdy, kto kwestionuje ustalenia przyjęte w projekcie planu. Termin na ich wnoszenie nie może być krótszy niż 14 dni od dnia zakończenia okresu wyłożenia planu. Same uwagi mogą być wniesione na piśmie lub w postaci elektronicznej i opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym. Na równi z nimi traktowane są uwagi wniesione przy wykorzystaniu profilu zaufanego ePUAP bądź za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej.

Uchwała rady

Rada gminy nie jest związana projektem planu. Może ona bowiem przesądzić o konieczności dokonania zmian w przedstawionym projekcie. Jeżeli jednak rada stwierdzi zgodność projektu z ustaleniami studium oraz rozstrzygnie o sposobie rozpatrzenia uwag do niego i sposobie realizacji zapisanych w nim inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej oraz zasadach ich finansowania, to podejmuje uchwałę o przyjęciu planu. W takiej sytuacji część tekstowa planu stanowi treść uchwały, a część graficzna oraz wymagane rozstrzygnięcia stanowią załączniki do niej. Tak podjętą uchwałę, wraz z załącznikami oraz dokumentacją prac planistycznych, wójt, burmistrz albo prezydent miasta przedstawia wojewodzie, który ocenia jego zgodność z przepisami. Nowy bądź zmieniony plan zagospodarowania przestrzennego musi zostać ogłoszony w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Wchodzi on w życie w terminie wskazanym w uchwale, nie wcześniej jednak niż po upływie 14 dni od ogłoszenia.

PRZYKŁAD

Gmina nie może żądać opłaty

Samorząd, w którym prowadzę działalność gospodarczą, wyraził zgodę na zmianę obecnie obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli jako inwestor poniosę koszty związane z jego przygotowaniem. W tym celu gmina zaproponowała zawarcie umowy.

Zaproponowane rozwiązanie jest co do zasady niezgodne z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z jej przepisami koszty sporządzenia planu miejscowego obciążają budżet gminy. Wyjątkowo mogą być one ponoszone przez budżet państwa, województwa bądź powiatu, jeżeli koszt sporządzenia planu jest w całości lub w części bezpośrednią konsekwencją realizacji inwestycji celu publicznego odpowiednio o znaczeniu krajowym, wojewódzkim bądź powiatowym. Koszt planu bądź jego zmiany mogą być również ponoszone przez inwestora realizującego inwestcję celu publicznego w części, w jakiej jest on bezpośrednią konsekwencją realizacji tej inwestycji. Innymi słowy oznacza to, że gmina nie ma prawa uzależniać wprowadzonych zmian zgłaszanych przez przedsiębiorców czy mieszkańców od pokrycia przez nich kosztów związanych z uchwaleniem planu.

Wzór

Dolny, 26 listopada 2013 r.

Wnioskodawca

Kazimierz Jan Kowalski

ul. Akacjowa 5

04-123 Kazimierz Dolny

Burmistrz Miasta

Kazimierza Dolnego

Wniosek o zmianę planu zagospodarowania przestrzennego

W związku z art. 31 ust. 1 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.) składam wniosek o zmianę planu zagospodarowania przestrzennego dla nieruchomości położonej w Kazimierzu Dolnym, dla której Sąd Rejonowy w Kazimierzu Dolnym prowadzi księgę wieczystą KW nr KDO1/000002345/8.

Na podstawie obecnie obowiązującej uchwały Rady Miasta z 1 października 2006 r. nr 12/01/2006 (Dz.U. Woj. Maz. nr 3/2006 poz. 78) w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przeznaczenie terenu w planie miejscowym dla ww. nieruchomości to tereny rolne. W związku z tym, że w ocenie wnioskodawcy obecnie utrzymywanie takiego charakteru przeznaczenia nieruchomości jest dla niego krzywdzące i nie spełnia pierwotnie przewidywanych funkcji, dokonanie zmiany planu jest konieczne. O utracie pierwotnie przeznaczonych funkcji świadczy chociażby fakt zintensyfikowanej zabudowy na nieruchomościach sąsiednich, które to w późniejszej uchwale Rady Miasta (1 kwietnia 2011 r. nr 12/04/2011 Dz.U. Woj. Maz. nr 8/2011 poz. 90) w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zostały przeznaczone pod zabudowę jednorodzinną. Ograniczenia, jakie wiążą się z wykorzystywaniem nieruchomości przeznaczonej w planie na tereny rolne, sprawiają, że z ekonomicznego punktu widzenia posiadana przez wnioskodawcę nieruchomość straciła znaczenie. Uwzględniając powyższe, a przede wszystkim fakt dopuszczenia zabudowy mieszkaniowej na nieruchomościach sąsiednich, zmiana planu przyjętego uchwałą Rady Miasta Kazimierz Dolny z 1 października 2006 r. jest niezbędna. W konsekwencji wnoszę o podjęcie kroków umożliwiających zmianę miejscowego planu zagospodarowania.

Jan Kowalski

podpis wnioskującego

Załączniki:

– mapa zasadnicza nieruchomości, której wniosek dotyczy,

– mapa ewidencyjna,

– wypis z rejestru gruntów.

Podstawa prawna

Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.).