Klienci banku mogą domagać się od niego odszkodowania za straty finansowe wyrządzone w wyniku ujawnienia tajemnicy bankowej osobom nieupoważnionym. Muszą jednak wykazać szkodę i zaniedbanie po stronie instytucji.
Przekazanie informacji o zaległych ratach kredytowych rodzinie klienta banku, czy ujawnienie danych osobowych posiadaczy najzasobniejszych rachunków przez pracownika placówki banku może spowodować poważne szkody w majątku osób korzystających z usług takich instytucji. Obowiązek zachowania tajemnicy bankowej jest bezterminowy i wiąże pracowników banku nawet po zmianie zawodu czy przejściu na emeryturę. Co zrobić, gdy tajemnica bankowa została naruszona? Pracownik banku, który ujawnił informacje objęte tajemnicą osobom nieupoważnionym, dopuszcza się nie tylko przestępstwa określonego w art. 171 ust. 4 prawa bankowego. Bank, w którym jest on zatrudniony, może ponieść odpowiedzialność za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej i wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem (art. 105 ust. 5 prawa bankowego). Taką szkodę trzeba jednak udowodnić.

Odszkodowanie od banku

Art. 105 ust. 5 prawa bankowego nie stanowi samodzielnej podstawy odpowiedzialności banku za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej i wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem. Odpowiedzialność banku nie jest więc w tym zakresie odpowiedzialnością absolutną i instytucja finansowa może uchylić się od odpowiedzialności majątkowej ze względu na tzw. okoliczności egzoneracyjne (pewne sytuacje, na które nie miała wpływu). Wystarczy, że w postępowaniu sądowym bank wykaże, że straty w majątku poszkodowanego klienta powstały wyłącznie z jego winy albo ujawnienie chronionych informacji nastąpiło z winy osoby trzeciej, za którą bank nie ponosi odpowiedzialności (np. policjanta, który mając dostęp do akt śledztwa zawierających dokumenty objęte tajemnicą bankową ujawnił je osobom postronnym). Podstawą do uchylenia się od odpowiedzialności za szkodę w takich sytuacjach jest ponadto wystąpienie siły wyższej. Są to nagłe zdarzenia o charakterze żywiołowym, których nie może przewidzieć bank i nie ma on na nie wpływu. Jeżeli więc w wyniku nieoczekiwanego przerwania wału przeciwpowodziowego dojdzie do zalania placówki banku i wydostaną się z niego ważne dokumenty to trudno jest doszukiwać się w tym zaniedbania instytucji.

Powierzone czynności

Bank, osoby w nim zatrudnionej oraz osoby, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe, są obowiązane zachować tajemnicę bankową. Obejmuje ona wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej, uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umowy, na podstawie której bank tę czynność wykonuje (art. 104 ust. 1 Prawa bankowego). Osoba, która poniosła szkodę w związku z ujawnieniem tajemnicy bankowej, może skierować do banku roszczenie na podstawie art. 105 ust. 5 Prawa bankowego w powiązaniu z odpowiednimi przepisami kodeksu cywilnego. Podstawę odpowiedzialności kontraktowej banku stanowią art. 471 i 474 kodeksu cywilnego. Bank jest na ich podstawie zobowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (o ile nie jest to następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi). Będzie tak na przykład wtedy, gdy wyciąg z rachunku bankowego trafi wbrew zastrzeżeniom umownym na adres zamieszkania posiadacza rachunku. Co więcej przepisy stanowią wprost, że instytucja odpowiada za skutki działań i zaniechań osób, z których pomocą zobowiązanie wykonuje, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza. Obowiązek zachowania tajemnicy bankowej stanowi natomiast czynność powierzoną pracownikowi banku.
Bank nie ponosi też odpowiedzialności za szkodę wynikającą z ujawnienia tajemnicy bankowej przez osoby i instytucje upoważnione przez ustawę do żądania od banków udzielania informacji stanowiących tajemnicę bankową – prokuraturę, sąd, generalnego inspektora ochrony danych osobowych i innych (art. 105 ust. 6 prawa bankowego).
Podstawą odpowiedzialności deliktowej banku są m.in. art. 415, 429 i 430 kodeksu cywilnego. Wynika z nich, że bank jest zobowiązany do naprawienia szkody powstałej z jego winy. Podobnie jest w przypadkach, gdy doszło do strat w wyniku zaniedbań pracownika banku, któremu powierzono wykonywanie czynności (chyba że bank powierzył wykonanie czynności bankowych powierzył m.in. osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności).

Udowodnienie winy

Wykazanie istnienia podstaw odpowiedzialności banku spoczywa na poszkodowanym kliencie. Instytucja może zostać zobowiązana do wypłaty odszkodowania dopiero wtedy, gdy w sądzie dojdzie do wykazania adekwatnego związku przyczynowego między faktem ujawnienia tajemnicy bankowej, a doznaną z tego powodu szkodą. Musi ona powstać więc w wyniku normalnego następstwa działania lub zaniechania banku lub jego pracownika. Trudno więc doszukiwać się, odpowiedzialności banku za straty powstałe w wyniku przestępczego uprowadzenia jego klienta i zapłatę okupu przez jego rodzinę tylko dlatego, że porywacze zapoznali się ze stanem jego konta z porzuconych na śmietniku wyciągów z rachunków bankowych.
Odpowiedzialność banku
Bank nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe w związku ze złamaniem tajemnicy bankowej, m.in. gdy:
● ujawnił ją organ ścigania lub inna instytucja, która była upoważniona do żądania takich informacji,
● do nieuprawnionego zapoznania się z informacjami doszło wyłącznie z winy poszkodowanego klienta banku,
● chronione dane przekazał profesjonalny podmiot, któremu bank powierzył wykonywanie czynności bankowych,
● dokumenty objęte tajemnicą wydostały się z banku na skutek katastrofy budowlanej lub klęski żywiołowej.
Podstawa prawna
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 z późn. zm.).