Klienci banków nie odpowiadają za nielegalne transakcje dokonane skradzioną kartą płatniczą od chwili zgłoszenia jej utraty. Niezależnie od tego banki same śledzą podejrzane transakcje i likwidują zagrożenia
Nie ma miesiąca, w którym w ręce policji nie wpadliby kolejni oszuści posługujący się podrobionymi kartami płatniczymi. Ostatnio policjanci z gdyńskiej drogówki zatrzymali przed bankomatem dwóch podejrzanie zachowujących się mężczyzn. Okazało się, że mieli przy sobie kilkanaście kopii kart debetowych i kredytowych oraz 60 tys. zł w gotówce. Wcześniej w Starogardzie Gdańskim został zatrzymany Litwin, który za pomocą fałszywych kart płatniczych próbował wyłudzić w jednym z miejscowych sklepów sprzęt komputerowy. Zatrzymany oszust wyłudził na terenie całego kraju sprzęt o wartości 160 tys. zł, posługując się 50 podrobionymi kartami.

Klonowanie kart

Przestępcy wykorzystują do fałszowania tego rodzaju środków płatniczych najnowsze technologie. Jedną z bardziej niebezpiecznych jest tzw. skimming. Polega on na bezprawnym skopiowaniu paska magnetycznego karty posiadacza. Zdobyte w ten sposób informacje służą do wyprodukowania kopii, której będzie można używać w bankomatach i sklepach. Klonowanie informacji z karty odbywa się na różne sposoby, np. poprzez instalację specjalnych czytników w bankomatach lub sklepowych terminalach. Dotychczas nie brakowało też przypadków, gdzie nielegalnie umieszczona w bankomacie kamera nagrywała transakcję dokonywaną przez posiadacza karty (w tym, jak wpisywał numer PIN), a następnie jego pieniądze padały łupem kieszonkowca.
Podrabianie (przerabianie) środka płatniczego to bardzo ciężkie przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo kara 25 lat pozbawienia wolności (art. 310 par. 1 kodeksu karnego). Posługiwanie się takim fikcyjnym dokumentem może zostać natomiast potraktowane jako oszustwo.

Reakcja banku

Najczęściej banki decydują się na zablokowanie karty już w sytuacji podejrzenia przechwycenia danych z karty w bankomacie czy podczas transakcji w internecie. Informacje o takich nieprawidłowościach banki otrzymują najczęściej od innych banków lub właścicieli zmodyfikowanego przez przestępców bankomatu, ewentualnie ze specjalnych for skupiających specjalistów od zabezpieczeń. O podejrzeniu popełnienia oszustwa bank może być poinformowany także przez własny system monitorujący transakcje klienta. Systemy, które skrupulatnie zbierają dane o tym, jak dana osoba korzysta ze swojej karty, wychwytują, a następnie analizują wszystkie nietypowe zachowania klienta. Bardzo podejrzane jest na przykład, gdy ktoś, kto nigdy nie robił transakcji za granicą, nagle zaczyna aktywnie wypłacać pieniądze np. w Rosji.

Zasady bezpieczeństwa

Przed oszustwami kartowymi lub kradzieżą może uchronić przestrzeganie kilku prostych zasad. Posiadacz (użytkownik) karty płatniczej jest zobowiązany do przechowywania karty płatniczej i ochrony kodu identyfikacyjnego z zachowaniem należytej staranności. Nie może on przechowywać karty razem z kodem identyfikacyjnym (PIN-em, numerem, hasłem) i nie może udostępniać go osobom nieuprawnionym. W razie utraty lub zniszczenia karty płatniczej musi on najwcześniej jak jest to możliwe, zgłosić ten fakt wydawcy karty. Wszystkie wymienione powinności to nie tylko ale, obowiązki wynikające z art. 16 ust. 1 ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych. Przestrzeganie powyższych zasad w znacznym stopniu chroni przed niedogodnościami i kłopotami, jakie powodują oszustwa kartowe.

Ograniczona sankcja

Zdarzają się jednak sytuacje, w których zachowanie najwyższej ostrożności nie jest w stanie zapobiec utracie karty płatniczej. Chodzi tutaj zarówno o skutki działań przestępczych (kradzież, rozbój), jak i przypadki losowe (powódź, wypadek samochodowy). Jeżeli osoba trzecia dokona operacji przywłaszczoną kartą, to jej prawowity posiadacz będzie najczęściej odpowiadał za dokonane transakcje tylko w ograniczonym zakresie.
Posiadacza obciążają tylko operacje dokonane z użyciem utraconej karty płatniczej do czasu jej zastrzeżenia. Przepisy ograniczają taką odpowiedzialność do kwoty stanowiącej równowartość 150 euro (bank może zgodzić się w umowie na obniżenie tej kwoty lub przyjąć na siebie całą odpowiedzialność).
Osoby posługujące się plastikowym pieniądzem muszą pamiętać, że będą odpowiadać za wszystkie straty powstałe w wyniku nieuprawnionych operacji, gdyby do kradzieży lub utraty karty doszło w wyniku ich świadomego i celowego działania lub zaniedbania. Będą one odpowiadały także za straty powstałe w wyniku nieprzestrzegania procedur bezpieczeństwa (m.in. związanych z obowiązkiem niezwłocznego zastrzeżenia karty po jej utracie, złamania zakazu trzymania karty i PIN-u w portfelu czy zgłoszenia bankowi nieprawidłowości w przesłanym zestawieniu transakcji). Posiadacza nie obciążają operacje dokonane z użyciem utraconej karty płatniczej, jeżeli ich dokonanie nastąpiło wskutek zaniedbań banku lub sklepu, w którym dokonywał płatności.
Podstawa prawna
Art. 16 ust. 1 ustawy z 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz.U. z 2002 r. nr 169, poz. 1385 z późn. zm.).
DGP