Warto w akcie notarialnym lub dokumentacji medycznej pacjenta przebywającego w szpitalu zamieścić ocenę lekarza o stanie zdrowia testatora w chwili sporządzenia testamentu.
Obłożnie chora ciocia czytelniczki przebywa w szpitalu. Chce jej zapisać cały majątek i sporządzić testament notarialny. Czytelniczka obawia się, że inni spadkobiercy ustawowi będą podważali ważność testamentu, twierdząc, że ciotka działała w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji. Czy można ustrzec się przed zarzutami dotyczącymi nieważności?
Każdy ze spadkobierców może domagać się, aby sąd uznał testament za nieważny np. dlatego, że został sporządzony przez testatora w stanie wyłączającym świadomość albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.
Na taki stan wyłączający świadomość mogą powoływać się spadkobiercy kwestionujący ważność testamentu, na przykład wówczas gdy ostatnią wolę wyraziła przed notariuszem osoba obłożnie chora przebywająca w szpitalu.
Udział notariusza w sporządzeniu testamentu stwarza pewne zabezpieczenie wobec przyszłych działań podejmowanych przez osoby zainteresowane obaleniem go. Gwarantuje, że został sporządzony zgodnie z przepisami, a ostatnia wola sformułowana precyzyjnie. Natomiast nie przesądza o tym, czy stan zdrowia spadkodawcy umożliwiał świadome podjęcie decyzji o rozporządzeniu swoim majątkiem. Notariusz nie ma bowiem obowiązku zamieścić w testamencie wzmianki o stanie zdrowia testatora w momencie składania ostatniej woli. W dodatku nie ma on kwalifikacji, aby ocenić stan zdrowia osoby, która chce sporządzić testament i nie jest w stanie wydać opinii na ten temat.
Taką opinię wyraził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 23 lipca 1982 r. w sprawie sygn. akt III CRN 159/82 opublikowanym w OSPiKA nr 4 z 1883 r., poz. 88. Zdaniem Sądu Najwyższego przekonanie notariusza o poczytalności spadkodawcy nie jest wiążące dla sądu, który będzie orzekał o ważności testamentu. Zeznania notariusza będą oceniane przez sąd na takich samych zasadach jak inne dowody w sprawie. Dlatego, aby uzyskać przekonujące dowody o stanie zdrowia testatora, warto prosić lekarza o wyrażenie opinii na ten temat oraz zamieścić wzmiankę o tym w testamencie albo dokumentacji medycznej pacjenta.