Żeby doręczyć pozew przeciwko osobie zamieszkałej w innym państwie Unii Europejskiej lub firmie z siedzibą na terenie innego państwa członkowskiego, należy przekazać go do polskiej jednostki przekazującej, którą są sądy powszechne oraz Sąd Najwyższy.

Każdy przedsiębiorca powinien wiedzieć, do czego jest uprawniony w momencie otrzymania listu z sądu lub jak powinny zostać dostarczone dokumenty sądowe z innego państwa członkowskiego. Sprawy te reguluje szczegółowo Rozporządzenie nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 listopada 2007 r., które obejmuje procedury doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych.

Nieznany adresat

Rozporządzenie to obowiązuje bezpośrednio, co oznacza, że wraz z wejściem w życie stało się ono automatycznie częścią polskiego porządku prawnego. Jego przepisy obowiązują we wszystkich państwach Unii Europejskiej, w tym także Danii, która wdrożyła jego postanowienia.

Jego przepisy nie mają jednak zastosowania, w przypadku gdy nie jest znany adres osoby lub przedsiębiorcy, do których należy doręczyć dokument.

Rozporządzenie przewiduje kilka sposobów doręczeń:

● z udziałem jednostki przyjmującej i przekazującej,

● za pośrednictwem przedstawicieli dyplomatycznych lub konsularnych,

● za pomocą poczty oraz

● doręczenie bezpośrednie.

Polska nie dopuściła doręczania dokumentów za pośrednictwem przedstawicieli dyplomatycznych lub konsularnych na jej terytorium. Wyjątek stanowią tutaj sytuacje, w których dokument ma być doręczony obywatelowi państwa członkowskiego przekazującego. W Polsce nie jest dopuszczalne również doręczenie bezpośrednie, tj. bezpośrednio przez urzędników sądowych.

Sąd jako pośrednik

Doręczenie za pomocą jednostek przekazujących i przyjmujących jest podstawowym sposobem doręczania dokumentów. Jednostki przekazujące są odpowiedzialne za przesyłanie dokumentów sądowych i pozasądowych, które mają zostać doręczone w innym państwie członkowskim. Jednostki przyjmujące są odpowiedzialne za odbieranie dokumentów sądowych i pozasądowych z innego państwa członkowskiego.

Aby więc doręczyć pozew przeciwko osobie zamieszkałej w innym państwie Unii Europejskiej lub firmie z siedzibą na terenie innego państwa członkowskiego, należy przekazać go do polskiej jednostki przekazującej, którą są sądy powszechne oraz Sąd Najwyższy.

Na terenie Polski jednostkami przyjmującymi są sądy rejonowe, właściwe miejscowo dla adresata pism i tylko one mogą dokonywać doręczenia pism z innych państw Unii Europejskiej.

Przykładowo w Niemczech jednostkami przyjmującymi są sądy rejonowe (Amtsgerichte), w których to okręgu ma zostać doręczone pismo.

Przekazywane dokumenty nie wymagają uwierzytelnienia oraz innych równoznacznych formalności. Jednostka przekazująca ma obowiązek przesłać dokument wraz z odpowiednim formularzem jednostce przyjmującej w ciągu 7 dni (licząc od dnia otrzymania go od wnioskującego o przekazanie). Formularze i dokumenty przesłane następnie do adresata w danym kraju członkowskim muszą być sporządzone w jednym z języków urzędowych państwa docelowego lub w języku, który adresat rozumie.

Kryterium rozumienia języka nie jest jednoznaczne, ponieważ rozporządzenie nie zawiera definicji określającej stopień znajomości języka. Samo doręczenie dokumentu właściwemu odbiorcy powinno nastąpić w terminie miesiąca od momentu, gdy wpłynął on do jednostki przyjmującej. Dodatkowo jednostka przyjmująca jest zobowiązana poinformować adresata na stosownym formularzu o jego prawie do odmowy przyjęcia doręczanego dokumentu, jeśli nie został on sporządzony w odpowiednim języku. W przypadku niespełnienia powyższych kryteriów (tj. z powodu braku właściwego tłumaczenia lub stosownego pouczenia), adresat ma prawo nie przyjąć pisma w momencie doręczenia lub przyjąć je, a następnie zwrócić w ciągu tygodnia jednostce przyjmującej. Wynikiem nieprzyjęcia pisma jest nieskuteczność doręczenia, co oznacza niemożność wywołania przez nie skutków prawnych wobec jego adresata.

Nadawca może ponownie przesłać dokument z odpowiednim tłumaczeniem. W takiej sytuacji datą doręczenia jest data doręczenia dokumentu wraz z jego tłumaczeniem.

Prawo do odmowy

Należy pamiętać, iż możliwość nieprzyjęcia dokumentów przysługuje adresatowi również w przypadku kolejnych doręczeń. Prawo do odmowy przyjęcia dokumentu nie przysługuje mu jednak, w momencie gdy jedynie załączniki nie są sporządzone w odpowiednim języku. Europejski Trybunał Sprawiedliwości, rozstrzygając w sprawie C-14/07, podkreślił, iż załączniki nie są niezbędne dla zrozumienia przedmiotu i podstawy powództwa, lecz pełnią jedynie funkcję dowodową. „Do sądu krajowego należy zbadanie, czy treść dokumentu wszczynającego postępowanie jest wystarczająca, aby umożliwić pozwanemu wykonanie jego praw, czy też nadawca powinien usunąć uchybienie w postaci braku tłumaczenia niezbędnego załącznika”.