Zezwolenie na pobyt czasowy cudzoziemiec będzie mógł otrzymać maksymalnie na trzy lata, a nie jak teraz na dwa; będzie ono jednocześnie zezwoleniem na pracę - przewidują założenia do projektu ustawy o cudzoziemcach. We wtorek ma zająć się nimi rząd.

"Nowa ustawa o cudzoziemcach ma stanowić systemową zmianę, która z jednej strony powinna być zgodna z kierunkami polskiej polityki migracyjnej, a z drugiej jest najistotniejszym elementem pakietu rozwiązań skierowanych do cudzoziemców, którzy chcą legalizować swój pobyt na terytorium Polski" - podkreślił w rozmowie z PAP szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców Rafał Rogala.

Projekt założeń do nowej ustawy o cudzoziemcach znalazł się we wstępnym porządku obrad zaplanowanego na wtorek posiedzenia rządu.

Według projektu wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy cudzoziemiec będzie mógł złożyć "w dogodnym dla siebie momencie" podczas swojego legalnego pobytu. Teraz każdy, kto chce przedłużyć pobyt na terytorium Polski, musi z takim wnioskiem wystąpić przynajmniej 45 dni przed końcem ważności wizy lub bieżącego zezwolenia na pobyt. Projekt wydłuża też z 2 do 3 lat maksymalny okres, na który takie zezwolenie będzie mogło być udzielone.

Nowe rozwiązania dla cudzoziemców studiujących na polskich uczelniach

Zaproponowano także nowe rozwiązania dla cudzoziemców studiujących na polskich uczelniach. Zezwolenie na pobyt czasowy udzielane cudzoziemcom studiującym w Polsce będzie przyznawane na okres 1 roku i 3 miesięcy. W sytuacji, gdy cudzoziemiec będzie przebywał w Polsce krócej niż 1 rok, wówczas zezwolenie będzie przyznawane na okres trwania roku akademickiego lub studiów oraz dodatkowych 3 miesięcy.

Cudzoziemcy, którzy kontynuują studia na drugim lub kolejnym roku, będą mogli uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy na 2 lata, a nie - jak do tej pory - na rok. Przewidziano także możliwość udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy na rok absolwentom polskich uczelni wyższych poszukującym w Polsce pracy.

Projekt zakłada także przyznawanie jednego zezwolenia: zarówno na pobyt, jak i na pracę. Cudzoziemiec, który pracuje w Polsce, będzie mógł się o nie ubiegać w ramach jednej procedury. Obecnie to pracodawca, który chce zatrudnić w Polsce cudzoziemca, musi ubiegać się dla niego o zezwolenie na pracę. Dopiero po jego uzyskaniu cudzoziemiec może wystąpić o zezwolenie na pobyt.

Według projektu zmiana pracy nie będzie się wiązała z automatycznym cofnięciem udzielonego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę; cudzoziemiec będzie też mógł przez jeden miesiąc pozostawać bez zatrudnienia.

Przyspieszenie procedury udzielania zezwoleń na pobyt

Wśród założeń znalazło się także przyspieszenie procedury udzielania zezwoleń na pobyt. Z 30 do 15 dni roboczych skrócono termin, w którym odpowiednie służby udzielają informacji, czy wjazd i pobyt cudzoziemca może zagrażać m.in. bezpieczeństwu państwa albo porządkowi publicznemu. Ponadto wymóg ten nie będzie dotyczył małoletnich, którzy nie ukończyli 16 lat.

Cudzoziemiec, który ubiega się o zezwolenie na pobyt czasowy, nie będzie musiał przedstawiać tytułu prawnego do zajmowanego lokalu. Zaproponowano, by wystarczające było tylko wykazanie, że ma zapewnione w Polsce miejsce zamieszkania.

W projekcie przewidziano też nowe procedury dotyczące wydalania cudzoziemców z terytorium Polski. Obecnie wydawane są decyzje o wydaleniu cudzoziemca z Polski i o zobowiązaniu go do opuszczenia kraju. Po zmianach mają być wydawane decyzje o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu do kraju ojczystego. Termin dobrowolnego powrotu cudzoziemca będzie wynosił od 7 do 30 dni. Jednak w razie konieczności termin ten będzie mógł być przedłużony do 1 roku. Teraz, gdy cudzoziemiec otrzymuje decyzję o wydaleniu, musi w ciągu 14 dni opuścić Polskę.

Decyzja o zobowiązaniu do powrotu do własnego kraju będzie zawierała zakaz ponownego wjazdu na terytorium Polski lub państw obszaru Schengen. Zakaz będzie określany indywidualnie i może wynosić od 6 miesięcy do 5 lat.

Abolicja dla cudzoziemców przebywających w Polsce

Na początku 2012 roku ma wejść w życie ustawa wprowadzająca abolicję dla cudzoziemców przebywających w Polsce nieprzerwanie od 20 grudnia 2007 roku. Wnioski o legalizację pobytu będzie można składać przez pół roku.

O wydanie zezwolenia na zalegalizowanie pobytu będą mogli również wystąpić cudzoziemcy, wobec których 1 stycznia 2010 roku trwało postępowanie o nadanie statusu uchodźcy (wszczęte w związku ze złożeniem kolejnego wniosku w tej sprawie). Zezwolenie na pobyt czasowy dla osób objętych abolicją będzie udzielane na dwa lata. W trakcie takiego pobytu cudzoziemiec będzie mógł zatrudnić się bez zezwolenia - na podstawie umowy o pracę.

Jak szacuje MSWiA, z abolicji skorzysta kilkanaście tysięcy cudzoziemców; najwięcej Ukraińców, ale także Wietnamczycy, Ormianie i Czeczeni.

Według najnowszych danych Urzędu ds. Cudzoziemców na terenie Polski legalnie przebywa ok. 97 tys. cudzoziemców; od 50 do 70 tys. jest tu nielegalnie.