Przepisy, według których będą określane, zasądzane i egzekwowane alimenty od osób z zagranicy, jak i zasady współpracy właściwych organów, będą określane zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 4/2009.
Od soboty 18 czerwca 2011 r. zaczynie obowiązywać przepis prawa prywatnego międzynarodowego mówiący o określaniu prawa właściwego dla zobowiązań alimentacyjnych.
Nowa regulacja stanowi, że zarówno system prawa, według którego będą określane, zasądzane i egzekwowane alimenty, jak i zasady współpracy właściwych organów będą określane zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 4/2009 z 18 grudnia 2008 r.
Prawo prywatne międzynarodowe w sprawach dotyczących alimentów odsyła jedynie do unijnego rozporządzenia, które i tak – jak każdy tego rodzaju akt prawny – obowiązuje w państwach Wspólnoty bez konieczności wprowadzania jego postanowień do porządków prawnych poszczególnych państw. Ten sposób stanowienia prawa w zasadzie o tyle upraszcza, że polska ustawa nie stanowi dodatkowych, szczegółowych norm.
Jurysdykcję, czyli prawo rozpoznania spraw alimentacyjnych w państwach członkowskich, mają przede wszystkim sądy zwykłego miejsca pobytu pozwanego lub zwykłego miejsca pobytu wierzyciela. Właściwe mogą być również te, które są właściwe do prowadzenia postępowania dotyczącego odpowiedzialności rodzicielskiej. Poza tymi zasadami strony mogą również umówić się, że właściwe będą sądy państwa członkowskiego, w którym jedna ze stron ma zwykłe miejsce pobytu, albo sądy państwa członkowskiego, którego obywatelem jest jedna ze stron.
Kiedy natomiast będzie chodziło o małżonków, alimenty między nimi będzie mógł zasądzić sąd, który ma jurysdykcję do rozstrzygania ich sporów w sprawach małżeńskich, względnie sąd państwa członkowskiego, które było ostatnim wspólnym zwykłym miejscem pobytu męża i żony przez co najmniej rok.
Dla osób, które powinny w Polsce dostawać alimenty z zagranicy, niewiele się na razie zmieni.
– Nie widzę w treści rozporządzenia żadnych dodatkowych uprawnień ani ustanowienia nowych organów, które poprawiłyby przede wszystkim poszukiwanie dłużników alimentacyjnych ukrywających się za granicą – mówi Małgorzata Karcz, starszy inspektor ds. obrotu z zagranicą w XIX Wydziale Wizytacyjnym Sądu Okręgowego w Warszawie.
Nie zmieni się też zapewne na korzyść ściągalność zagranicznych alimentów od tych, którzy nie mają pieniędzy. Rozporządzenie i w tej sprawie nie ustanawia bowiem żadnych nowych instrumentów.
Podstawa prawna
Art. 63 ustawy z 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. nr 80, poz. 432).
Rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz.Urz. L7 z 2009 r.).