Członek zarządu spółki podrobił dokument i posługiwanie się nim przyniosło firmie duże finansowe korzyści. Za popełnione przestępstwa członek zarządu został prawomocnie skazany. Czy dodatkowo może zostać ukarana również spółka?
Spółka odpowiada za przestępstwa i przestępstwa skarbowe, które popełniły osoby fizyczne działające w jej imieniu lub interesie w ramach uprawnienia do reprezentowania jej, albo inne osoby, które działały za ich wiedzą i zgodą. Jednak za czyn zabroniony, którym jest zachowanie tej osoby, odpowiada tylko wówczas, gdy przyniósł lub mógł przynieść spółce korzyść, nawet niemajątkową.
Aby spółka poniosła odpowiedzialność, popełnienie przestępstwa przez jej reprezentanta musi zostać potwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującym albo warunkowo umarzającym postępowanie karne lub o przestępstwo skarbowe bądź orzeczeniem o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, względnie o umorzenie postępowania z powodu okoliczności wyłączających ukaranie sprawcy.
Gdy do popełnienia przestępstwa doszło dlatego, że spółka nie dopełniła należytej staranności przy wyborze osoby, która ją reprezentuje lub nie sprawowała należytego nadzoru nad tą osobą, to wtedy ponosi odpowiedzialność na podstawie przepisów ustawy z 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.
– Dodatkowo jeszcze może zostać pociągnięta do odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę lub do odpowiedzialności administracyjnej – wyjaśnia adwokat Maria Urbańska z Kancelarii Kosiński i Wspólnicy. Dodaje, że nie wyłącza to również indywidualnej odpowiedzialności prawnej czynu zabronionego.
Przepisy ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary zawierają katalog kar, jakie sąd może orzec wobec spółki lub innego podmiotu zbiorowego. Na przykład może to być kara pieniężna, przepadek przedmiotów (pochodzących chociażby pośrednio z czynu zabronionego lub przeznaczonych do popełnienia przestępstwa) lub uzyskanej korzyści majątkowej, a także różnego rodzaju zakazy. Są to następujące zakazy: promocji lub reklamy prowadzonej działalności, wytwarzanych i sprzedawanych przedmiotów, świadczonych usług lub udzielanych świadczeń, korzystania z subwencji lub innych form wsparcia finansowego środkami publicznymi, korzystania z pomocy organizacji międzynarodowych, ubiegania się o zamówienia publiczne, podanie wyroku do publicznej wiadomości. Natomiast do 1 lipca 2011 r. sądy mogą jeszcze orzekać zakaz prowadzenia określonej działalności podstawowej lub ubocznej.
Ważne!
O odpowiedzialności podmiotów zbiorowych orzeka w pierwszej instancji sąd rejonowy. Natomiast z uwagi na szczególną wagę lub zawiłość sprawa może zostać przekazana przez sąd apelacyjny sądowi okręgowemu do rozpoznania w pierwszej instancji
Podstawa prawna
Art. 1 – 25 ustawy z 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz.U. nr 197, poz. 1661 z późn. zm.).