Podejrzani mogą zaskarżyć postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania także, gdy wydał je sąd odwoławczy.
Osoby tymczasowo aresztowane otrzymały dodatkowe gwarancje, które będą umożliwiały obronę ich praw w postępowaniu karnym.
Wchodząca dzisiaj nowelizacja kodeksu postępowania karnego pozwala bowiem oskarżonym (podejrzanym) na zaskarżanie postanowień o tymczasowym aresztowaniu wydanym na skutek zażalenia prokuratora.
Chodzi o sytuacje, w których prokurator najpierw wnioskował o tymczasowe aresztowanie prawdopodobnego sprawcy przestępstwa, a sąd odmówił uznania wniosku. Następnie prokurator zażalił się na taką decyzję i w wyniku odwołania dochodziło w końcu do zastosowania środka zapobiegawczego. Od takiej decyzji nie mógł już się jednak odwołać tymczasowo aresztowany.
Zażalenie na postanowienie sądu II instancji o zastosowaniu tymczasowego aresztu będzie rozpoznawał inny równorzędny skład tego sądu. Do tej pory w takim składzie były rozpoznawane tylko zażalenia od wydanego w toku postępowania odwoławczego postanowienia o przeprowadzeniu obserwacji, zastosowaniu środka zapobiegawczego lub nałożeniu kary porządkowej.
Nowy mechanizm gwarancyjny dla tymczasowo aresztowanych został dodany do kodeksu postępowania karnego na skutek postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 9 listopada 2009 r. (sygn. akt S 7/09). Sędziowie trybunału zasygnalizowali w nim, że ustawodawca powinien w takich sytuacjach wprowadzić możliwość kontroli poziomej orzeczenia.
Ma to być zasadne z kilku powodów. Tymczasowo aresztowanemu przysługuje domniemanie niewinności. Ponadto aresztowany przez sąd drugiej instancji na skutek zażalenia prokuratora powinien mieć prawo do skontrolowania niekorzystnego dla siebie postanowienia. Wynika to wprost z konstytucyjnej zasady równości broni obu stron procesowych.
8570 osób tymczasowo aresztowanych było osadzonych w aresztach śledczych i zakładach karnych 28 lutego 2011 r.
Podstawa prawna
Ustawa z 20 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. nr 48, poz. 246).