Wykorzystanie formuły partnerstwa publiczno-prywatnego przy realizacji inwestycji w gospodarce odpadami może pomóc jednostkom samorządu terytorialnego w uzyskaniu większej elastyczności przy wykonywaniu ich zadań. Dodatkowo samorządy mogą czerpać z oferowanych przez partnerów prywatnych możliwości w zakresie finansowania, posiadanej wiedzy oraz doświadczenia
Co do zasady partnerstwem publiczno-prywatnym (PPP) nazywamy projekt inwestycyjno-eksploatacyjny, realizowany wspólnie przez jednostkę z sektora finansów publicznych (podmiot publiczny) i podmiot prywatny, w oparciu o długoterminową umowę, którego celem jest niezbędna infrastruktura rzeczowa, finansowa i organizacyjna. Obecnie polskie samorządy stoją przed ogromnym wyzwaniem w zakresie absorpcji środków unijnych w latach 2007 – 2013, których do wykorzystania jest ok. 67 – 90 miliardów euro. Wiąże się z tym konieczność znalezienia środków finansowych na współfinansowanie projektów korzystających z dofinansowania ze źródeł funduszy unijnych. Samorządy w ramach swoich planów inwestycyjnych muszą być ostrożne, aby nie przekroczyć dopuszczalnego przez prawo maksymalnego progu 60 proc. zadłużenia do uzyskiwanych dochodów w danym roku budżetowym. Niewystarczająca ilość środków na finansowanie kapitałochłonnych inwestycji publicznych może paradoksalnie stać się czynnikiem wspierającym PPP.

Ograniczenia środowiskowe

Dzięki realizacji inwestycji w oparciu o formułę PPP jednostka samorządu terytorialnego uzyskuje dostęp do prywatnego kapitału, wiedzy oraz doświadczenia. Przy ograniczonych własnych zasobach finansowych i konieczności poczynienia niezbędnych inwestycji w infrastrukturę PPP jest narzędziem, które może pozytywnie wpłynąć na ich szybszą i bardziej efektywną realizację oraz sprawniejsze zarządzanie.
Wydaje się, iż obecnie jednym z podstawowych bodźców dla rozwoju projektów PPP będzie konieczność realizacji zaostrzających się wymogów środowiskowych. Na pierwszym miejscu znajdują się tu przyjęte przez Polskę zobowiązania do zmniejszenia ilości zmieszanych odpadów komunalnych kierowanych na składowiska odpadów i osiągnięcie odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz do ograniczenia ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. W szczególności nasze zobowiązania obejmują:
● do 2015 r. – wprowadzenie selektywnego zbieranie odpadów,
● do 2020 r. – wprowadzenie mechanizmu ponownego wykorzystania i recykling odpadów;
● do 2020 r. – wprowadzenie ponownego wykorzystanie, recykling i innych sposobów odzyskiwania materiałów (minimum 70 proc. ilości wytworzonych odpadów);
● do 16 lipca 2010 r. – ograniczenie do nie więcej niż 75 proc. wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji;
● do 16 lipca 2013 r. – ograniczenie do nie więcej niż 50 proc. wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji;
● do 16 lipca 2020 r. – ograniczenie do nie więcej niż 35 proc. wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
Biorąc powyższe pod uwagę, inwestycje w sektorze odpadów komunalnych oparte o PPP mogą stać się dla partnerów publicznych i prywatnych jedną z najbardziej perspektywicznych form realizacji inwestycji. Do realizacji inwestycji właśnie w takiej formule przymierzają się Poznań, Łódź, Górnośląski Związek Metropolitalny (tworzy go 14 miast z rejonu śląsko-dąbrowskiego) czy ż Koszalin.

Zalety inwestycji

Zastosowanie formuły PPP w przypadku takich inwestycji potencjalnie może dać największe pozytywne efekty dla zaangażowanych stron, w szczególności z uwagi na równomierne rozłożenie ryzyka pomiędzy stroną publiczną a prywatną. Dodatkowo wydaje się, iż realizacja tych inwestycji w jednej z formuł PPP wyznaczy dobre standardy rynkowe oraz stworzy oczekiwaną przez podmioty publiczne i prywatne dobrą praktykę rynkową.
Za zastosowaniem PPP do tego typu inwestycji przemawiają doświadczenia płynące z innych krajów europejskich rozwiązujących kwestie związane z zagospodarowaniem odpadów, jak np. Wielkiej Brytaniia. Pokazują one, że koszty inwestycyjne w przypadku zakończonych projektów PPP są średnio o 17 proc. niższe, głównie z uwagi na nieprzekraczanie planowanych kosztów budowy. Dodatkowo do 80 proc. projektów realizowanych w ramach PPP utrzymuje założony harmonogram prac. W tym zakresie głównym instrumentem dyscyplinującym partnera prywatnego jest przeniesienie ryzyka przekroczenia kosztów i zwłoki w realizacji zobowiązań wynikających z umowy PPP.

Korzyści finansowe

PPP może zapewnić także korzyści natury finansowej. Projekty takie pozwalają władzom publicznym na rozdzielenie kosztów projektu i płacenie wyłącznie za świadczone usługi. Ta elastyczność i uzyskane oszczędności zwykle przewyższają ewentualne wyższe koszty pozyskania finansowania. PPP przynosi także dla partnera publicznego wymierne korzyści wynikające z doświadczeń sektora prywatnego w projektowaniu, budowie i dostarczaniu usług oraz efektywnym zarządzaniu. Są one najczęściej kompleksowe i specjalistyczne, wykraczające poza zakres doświadczeń sektora publicznego.