Przepisy przewidujące uprawnienie właściciela do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym nie będą miały zastosowania ani do hipotek zwykłych, ani kaucyjnych istniejących na dzień 20 lutego 2011 roku.
Przed 20 lutego 2011 r. w księdze wieczystej dla nieruchomości X wpisane były dwie hipoteki zwykłe: na pierwszym miejscu hipoteka na rzecz banku Y, a na drugim hipoteka na rzecz innego wierzyciela. Właściciel planuje transakcję refinansowania, ale bank Z, który miałby takiego udzielić, wymaga, aby na jego rzecz ustanowiona została hipoteka i by była ona wpisana w księdze wieczystej na pierwszym miejscu. Czy począwszy od 20 lutego 2011 r. (data wejścia w życie nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece), spłacając kredyt udzielony przez bank Y i wykreślając z księgi wieczystej hipotekę ustanowioną wcześniej na rzecz tego banku, będzie można na miejscu pierwszym wpisać hipotekę na rzecz banku Z?
Nie. Przepisy przewidujące uprawnienie właściciela do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym nie będą miały zastosowania ani do hipotek zwykłych, ani kaucyjnych istniejących na dzień 20 lutego 2011 roku. Oznacza to, że jeśli któraś z takich hipotek wygaśnie (np. w związku ze spłatą wierzytelności, którą zabezpiecza), hipoteki wpisane do księgi wieczystej później automatycznie przesuną się na wyższe miejsce. Po wygaśnięciu hipotek ustanowionych na rzecz banku Y, hipoteka na rzecz innego wierzyciela przesunie się zatem na miejsce pierwsze. Jeśli właściciel ustanowi nowe hipoteki na rzecz banku refinansującego, będą one wpisane dopiero na kolejnych miejscach, chyba że dojdzie do zawarcia porozumienia w kwestii zmiany pierwszeństwa hipotek ze wszystkimi ich beneficjentami.