Prokurator generalny Andrzej Seremet poinformował w poniedziałek, że przygotowywane są wytyczne dla prokuratorów dotyczące zasad postępowania w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie. Dodał, że po konsultacjach wytyczne zostaną wprowadzone w życie.

Kwestiom ochrony i pomocy ofiarom przestępstw, w tym poszkodowanym przez przemoc w rodzinie, poświęcona była konferencja prasowa z udziałem Seremeta, ministra sprawiedliwości Krzysztofa Kwiatkowskiego, Rzecznik Praw Obywatelskich Ireny Lipowicz, Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka oraz przedstawicieli policji, adwokatury, radców prawnych, kuratorów i komorników.

Od poniedziałku po raz kolejny jest obchodzony Tydzień Pomocy Ofiarom Przestępstw. Do soboty osoby pokrzywdzone mogą uzyskiwać bezpłatne porady prawne i psychologiczne, m.in. w ośrodkach dla osób pokrzywdzonych przestępstwem oraz w siedzibach prokuratur. Lista miejsc, gdzie udzielana jest pomoc, dostępna jest m.in. na stronie internetowej resortu sprawiedliwości.

"Projekt wytycznych został umieszczony na stronie internetowej Prokuratury Generalnej, będą one dostępne do końca lutego, proszę o ewentualne uwagi do nich" - powiedział Seremet. Dodał, że dokument zostanie również zaopiniowany przez Krajową Radę Prokuratury.

Co proponuje projekt wytycznych?

Wytyczne dla prokuratorów odnoszą się zarówno do etapu postępowania sprawdzającego, przygotowawczego, sądowego oraz wykonawczego. W dokumencie zaleca się m.in.: "dążyć do wyjaśnienia czy zaistniało przestępstwo, bez względu na skorzystanie przez pokrzywdzonego lub inne osoby z prawa do odmowy zeznań", "przesłuchiwać pokrzywdzonego w miarę możliwości tylko jeden raz z należnym uwzględnieniem jego sytuacji osobistej, praw i godności", "rozważać, czy dowód z zeznań małoletniego świadka, który nie ukończył 15 lat życia, ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a przed jego przesłuchaniem uzyskać opinię biegłego psychologa, czy małoletni z uwagi na swój stan rozwoju i zdrowia może brać udział w przesłuchaniu".

Ponadto projekt wytycznych proponuje m.in. "nie kierować z zasady spraw dotyczących przemocy w rodzinie na drogę postępowania mediacyjnego". Podczas postępowania przed sądem prokurator powinien natomiast wnioskować o uchylenie jawności rozprawy, a także zwracać uwagę, czy dostępne są odrębne pomieszczenia dla pokrzywdzonych, żeby nie byli oni narażeni na kontakt z oskarżonym.

"Należy pamiętać, że język prawniczy jest językiem hermetycznym i pokrzywdzeni na ogół mają trudności z jego zrozumieniem" - głosi tekst wytycznych. Zwrócono w nim uwagę, że wręczenie pokrzywdzonemu druku pouczenia o podstawowych uprawnieniach i obowiązkach nie jest równoznaczne z jego zrozumieniem.

Prokurator generalny zapowiedział także, że w przyszłości przygotowane będą także zalecenia dla prokuratorów dotyczące innych zagadnień - na przykład udziału dziecka w postępowaniu karnym, ofiar przestępstw seksualnych, handlu ludźmi oraz kwestii mediacji i kompensaty.

Przewlekłość postępowań

Rzecznik Praw Obywatelskich oceniła natomiast, że obecnie jednym z większych problemów, z którymi stykają się osoby pokrzywdzone, jest przewlekłość postępowań. Dodała, że chodzi głównie o sprawy dotyczące: błędów w sztuce lekarskiej, wypadków komunikacyjnych oraz przestępstw przeciw rodzinie. "Mamy w tych przypadkach do czynienia z sytuacją, gdzie niezbędne są opinie biegłych, ale na opinie te czeka się bardzo długo, czasem następuje nawet zawieszenie postępowania" - mówiła RPO.

Lipowicz zwróciła uwagę, że jak najszybciej trzeba przygotować ustawę o biegłych sądowych. Prace nad tą ustawa trwają w resorcie sprawiedliwości od kilku lat. Ma ona m.in. określić procedury powoływania oraz zwalniania biegłych, nadzoru nad wykonywaną przez nich pracą, ich doskonalenia zawodowego oraz wynagradzania.

W Polsce Tydzień Pomocy Ofiarom Przestępstw jest organizowany od kilku lat. 12 lutego 2003 r. Sejm przyjął ustawę, w której ustanowił 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw. Dzień ten ma służyć m.in. przypominaniu o sytuacji ofiar przestępstw i ich rodzin.