SENTENCJA
Przy ocenie wysokości naliczonych odsetek umownych sąd ma dość dużą swobodę. Bierze przy tym pod uwagę chwilę zawarcia umowy. To, że później ich wysokość zmieniała się, bo uzależniona jest od wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego nie oznacza, że sąd przekroczył granice swobody.
SYGN. AKT IV CSK 320/07
Mąż Grażyny S. zawarł w 2001 roku z Wojskową Agencją Mieszkaniową umowę najmu lokalu. W umowie określono wysokość czynszu i odsetki za zwłokę. Ustalono je na 0,3 proc. za każdy dzień zwłoki w płatności. Ponieważ czynsz nie był płacony, Agencja wystąpiła do sądu o nakaz zapłaty i uzyskała go. Następnie sąd wystawił tytuł wykonalności przeciwko Grażynie S., ograniczając go do majątku wspólnego małżonków. Wtedy wystąpiła z powództwem o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w części przekraczającej odsetki ustawowe. Zarzuciła, że jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego i swobodą stosunków umownych.
Sąd I instancji pozbawił tytuł wykonalności w części odsetek przekraczającej 0,2 proc. Stwierdził, że swoboda stosunków umownych nie była tak daleko posunięta, by odsetki w stosunku rocznym ustalić na 109 proc. Problemem było więc określenie, jakie odsetki stanowią lichwę. Maksymalnie mogą one wynosić czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP. Skoro tak, wynoszą 74 proc. w stosunku rocznym.
Mimo to powódka odwołała się, żądając ograniczenia odsetek do wysokości dwukrotności odsetek ustawowych. Twierdziła, że sąd nie brał pod uwagę zmiany oprocentowania kredytu lombardowego. Sąd II instancji oddalił apelację. Uznał, że umowę należy oceniać na chwilę jej zawarcia, więc sąd prawidłowo ustalił odsetki. Od tego wyroku Grażyna S. wniosła skargę kasacyjną. Zarzucała w niej błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przez sąd apelacyjny art. 3531 kodeksu cywilnego, dotyczącego swobody zawierania umów, art. 58 par. 2 k.c. mówiącego, że czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest nieważna. A także art. 359 par. 1 k.c. stwierdzającego, że maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekroczyć czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. W jej ocenie sąd nie wziął pod uwagę, że zmieniały się odsetki oraz stopa inflacji.
Sąd Najwyższy nie zgodził się z tym i skargę oddalił. W ustnym uzasadnieniu wyroku stwierdził, że sąd apelacyjny nie naruszył wskazanych przepisów. Przy ocenie, jaka ma być wysokość odsetek umownych, ma bowiem dość dużą swobodę, której nie przekroczył.
MARTA PIONKOWSKA