Obywatele krajów UE, Szwajcarii oraz z Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu po zaliczeniu stażu adaptacyjnego lub zdaniu testu umiejętności mogą zostać w Polsce tłumaczami przysięgłymi.
Tłumacz przysięgły przekłada dokumenty na język polski i z polskiego. Tłumaczy także czynności w postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy, stawia się na żądanie sądu, prokuratora, policji oraz organów administracji publicznej. Jego odmowę świadczenia tego rodzaju usług usprawiedliwiają tylko szczególnie ważne przyczyny. Obecnie działa w naszym kraju 9907 tłumaczy przysięgłych. Od wczoraj każdy obywatel UE, Szwajcarii lub EFTA, mający w swoim kraju uprawnienia do wykonywania tego zawodu, a zainteresowany wykonywaniem go w Polsce, może wystąpić do ministra sprawiedliwości z wnioskiem o odbycie stażu adaptacyjnego albo przeprowadzenie testu umiejętności. Minister, wydając stosowne rozporządzenie, wyznacza zakres kwalifikacji wy- magających uzupełnienia. Uwzględnia przy tym różnicę między tym, co potrafi wnioskodawca i tym, czego wymagają polskie przepisy dotyczące zawodu tłumacza przysięgłego. Chodzi również o doświadczenie zawodowe, a nie tylko o świadectwa, dyplomy i inne dokumenty potwierdzające kwalifikacje wnioskodawcy.
Staż adaptacyjny zainteresowany tłumacz z zagranicy będzie odbywał u polskiego tłumacza przysięgłego. Minister sprawiedli- wości wskaże takiego opiekuna przygotowań do pracy w Polsce, a potem, w ciągu 14 dni po otrzymaniu sprawozdania ze stażu (sporządzonego przez opiekuna) tenże szef resortu (a właściwie jego urzędnicy) ocenia umiejętności nabyte przez adepta.
Jeśli wnioskodawca wybierze test umiejętności, będzie zdawał egzamin przed Państwową Komisją Egzaminacyjną, która otrzy- ma informacje o jego wykształceniu i praktyce zawodowej. Test, który składa się z części pisemnej i ustnej, jest opracowywany indywidualnie dla każdego zagranicznego tłumacza. Powinien badać kwalifikacje, które wymagały uzupełnienia.
Najbardziej krytykowane ograniczenie, jakie zawiera ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego, nie zostało jednak jeszcze złagodzone, choć przygotowywany jest kolejny projekt nowelizacji. Nadal nie mają dostępu do tej profesji – po egzaminie państwowym – absolwenci innych kierunków uniwersyteckich. Co więcej, w dalszym ciągu z języka angielskiego i na angielski jako tłumacze przysięgli mogą przekładać tylko angliści, a nie np. romaniści, germaniści czy rusycyści. Problem ten może zostać rozwiązany dopiero po uchwaleniu zmiany ustawy dotyczącej tłumaczy przysięgłych, który mieści się w projekcie ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych. Dokument ten trafił już do laski marszałkowskiej, niemniej nie nadano mu jeszcze w Sejmie biegu. Niemniej zapisano w nim, że translatorem biegłym będzie mógł być każdy obywatel polski, UE, szwajcarski lub EFTA, a nawet innych państw – na zasadach wzajemności – który ukończył studia magisterskie (bez określenia jakie).
Podstawa prawna
Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 9 listopada 2010 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania o uznawanie kwalifikacji (Dz.U. nr 218, poz. 1441).