Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami ustrój wspólności ustawowej. W skład majątku wspólnego wchodzą przedmioty majątkowe nabyte przez oboje małżonków wspólnie czy też tylko przez jednego z nich.
W skład majątku wspólnego małżonków wchodzą: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego małżonków oraz dochody z majątku osobistego każdego z nich, a także środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego. O tym, czy dany przedmiot należy do majątku wspólnego małżonków, decyduje data definitywnego nabycia przedmiotu przez małżonków.
Współwłasność nie powstaje, jeśli małżonkowie przed zawarciem związku małżeńskiego zawarli umowę, w której wprowadzili inne zasady rządzące ich stosunkami majątkowymi. Zgodnie z prawem małżonkowie poprzez umowę zawartą przed notariuszem mogą: rozszerzyć lub ograniczyć wspólność ustawową, ustanowić rozdzielność majątkową lub przyjąć system rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Ponadto istnieje również możliwość zawarcia umowy majątkowej (tzw. intercyzy) podczas trwania małżeństwa. W czasie trwania wspólności każdy z małżonków ma prawo do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego. Poza tym może z nich korzystać w takim zakresie, w jakim daje się to pogodzić ze względu na współposiadanie i współkorzystanie z tych przedmiotów przez drugiego małżonka.
Zgodnie z prawem rodzinnym wspólność ustawowa ustaje z chwilą ustania małżeństwa. Ponadto niezależnie od woli małżonków wspólność ustawowa zostaje wyłączona poprzez wprowadzenie przymusowej rozdzielności majątkowej. Przymusowy ustrój majątkowy powstaje w momencie: orzeczenia separacji, ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, ogłoszenia upadłości jednego małżonka, a ponadto jeśli sąd uwzględni powództwo złożone przez jednego z małżonków, w którym domaga się on ustanowienia rozdzielności majątkowej.
PRZYKŁAD
Jakie przedmioty wchodzą w skład majątku osobistego małżonków
Majątek osobisty każdego z małżonków stanowią:
● Przedmioty majątkowe, które małżonek nabył przed zawarciem małżeństwa
● Przedmioty nabyte w drodze darowizny
● Przedmioty nabyte poprzez dziedziczenie
● Prawa niezbywalne, np. prawo dożywocia
● Wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej