Podczas wyborów do rady gminy w zamian za oddanie głosów na kandydata zostały wręczone drobne upominki. W takim wypadku każdy wyborca może w ciągu 14 dni od dnia wyborów wnieść protest przeciwko ważności wyboru radnego.
Wyborca, który dostrzeże nieprawidłowości w czasie głosowania, ma prawo złożyć protest wyborczy. Ma na to 14 dni od dnia wyborów. Prawo przewiduje możliwość wniesienia protestu, jeśli dojdzie do przestępstwa przeciwko wyborom. Taka sytuacja będzie miała miejsce np. w przypadku posłużenia się przemocą, groźbą lub podstępem, aby przeszkodzić przy obliczaniu głosów. Ponadto protest można wnieść, jeśli miało miejsce naruszenie przepisów Ordynacji wyborczej dotyczących głosowania i ustalenia wyników, np. jeśli została naruszona cisza wyborcza.

Określenie naruszeń

Protest może dotyczyć albo ważności wyborów do danej rady, albo ważności wyboru na radnego. Każdy wyborca, który ma miejsce zamieszkania na obszarze działania danej rady, może wnieść protest, jeżeli podczas wyborów zostało popełnione przestępstwo przeciwko wyborom do danej rady lub organy wyborcze naruszyły przepisy ustawy dotyczące ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów. Jeżeli natomiast protest dotyczy ważności wyboru radnego w danym okręgu, może go wnieść wyborca, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców w jednym z obwodów na obszarze tego okręgu wyborczego. W proteście oprócz zarzutów powinny znaleźć się również dowody potwierdzające naruszenia, może to być np. fotografia czy film wideo.
Zgodnie z przepisami protest wnosi się na piśmie do właściwego sądu okręgowego, który ma 30 dni na jego rozpoznanie. Termin ten liczony jest od dnia zakończenia składania protestów, czyli po upływie 14 dni od dnia wyborów. Sąd orzeknie o nieważności wyborów lub o nieważności wyboru radnego, jeżeli okoliczności stanowiące podstawę protestu miały wpływ na wyniki wyborów. Oznacza to, że nawet jeśli protest zostanie uznany, to nie jest przesądzone stwierdzenie nieważności wyborów czy wyboru konkretnego radnego. Jeśli sąd orzeknie o nieważności wyborów lub o nieważności wyboru radnego, to jednocześnie ma miejsce stwierdzenie wygaśnięcia mandatów. W takiej sytuacji sąd postanowi również o przeprowadzeniu wyborów ponownych. W tym celu wskaże czynność, od której należy ponowić postępowanie wyborcze.

Ponowne wybory

Na orzeczenie sądu, które stwierdza nieważność wyborów, można wnieść zażalenie do sądu apelacyjnego. Prawo takie przysługuje zainteresowanym, komisarzowi wyborczemu i przewodniczącemu właściwej komisji wyborczej. Termin na złożenie zażalenia wynosi 7 dni od daty doręczenia. Sąd apelacyjny rozpoznaje sprawę w ciągu 30 dni. Na postanowienie sądu apelacyjnego nie przysługuje już środek zaskarżenia. O zakończeniu postępowania w sprawie protestów przeciwko ważności wyborów i o treści ostatecznych orzeczeń właściwy sąd zawiadamia niezwłocznie zainteresowanych, wojewodę, komisarza wyborczego i przewodniczącego właściwej komisji wyborczej. Wojewoda zarządza nowe wybory w ciągu 7 dni od dnia zakończenia postępowania sądowego. W zarządzeniu wojewody o wyborach wymienia się osoby, które utraciły mandaty. Ponadto mandaty radnych wygasają z dniem podania zarządzenia wojewody do publicznej wiadomości. Wybory ponowne przeprowadzają te same komisje wyborcze na podstawie tych samych spisów wyborców. Nowe komisje powołuje się, jeżeli podstawą orzeczenia o nieważności wyborów lub wyboru radnego było naruszenie przez komisje wyborcze przepisów Ordynacji wyborczej dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów albo nieprawidłowości w spisach wyborców.
PRZYKŁAD
Kiedy nie przeprowadza się ponownych wyborów
Jeżeli data nowych wyborów przypadałaby w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji rady, nie przeprowadza się ponownych wybór.
Podstawa prawna
Ustawa z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 176, poz. 1190).