Strona oprócz kosztów postępowania zobowiązana jest do wniesienia opłat. Zasady ich pobierania określają przepisy regulujące dany typ procedury administracyjnej. Opłatą o charakterze powszechnym jest opłata skarbowa.
Opłaty administracyjne są należnościami pobieranymi przez organy administracji publicznej za dokonanie określonych czynności urzędowych. W wyroku z 10 grudnia 2002 r. Trybunał Konstytucyjny (P 6/02, OTK 2002/7/91) zdefiniował pojęcie „opłaty” stwierdzając, że jest to danina publiczna charakteryzująca się cechami podobnymi do podatku i cła, z tą różnicą, że opłata jest świadczeniem odpłatnym. Pobierana jest bowiem w związku z wyraźnie wskazanymi usługami i czynnościami organów państwowych lub samorządowych, dokonywanymi w interesie konkretnych podmiotów. Stanowią zatem swoistą zapłatę za uzyskanie zindywidualizowanego świadczenia oferowanego przez podmiot prawa publicznego.

Odrębne procedury

Obowiązek pobierania powyższych należności wynika z przepisów szczególnych, które ustanawiają jej rodzaj oraz wysokość w zależności od określonej czynności. Dla przykładu można podać opłatę:
● ewidencyjną (art. 80d ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.);
● paszportową (art. 7, art. 9-12 i art. 40 ustawy z 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych, Dz.U. nr 143, poz. 1027 z późn. zm.);
● za czynności pobiercze (art. 16, art. 1–3 ustawy z 3 kwietnia 1993 r. – Prawo pobiercze, Dz.U. nr 55, poz. 249 z późn. zm.);
● pobieraną od cudzoziemców za wydanie i wymianę karty pobytu i innych dokumentów (art. 83 ustawy z 13 czerwca 20003 r. o cudzoziemcach, Dz.U. z 2006 r. nr 234, poz. 1694 z późn. zm.).

Opłata skarbowa

Opłatą administracyjną o charakterze powszechnym jest opłata skarbowa, pobierana na podstawie ustawy z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej. W sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej należy ją uiścić w razie:
● dokonania czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek,
● wydania zaświadczenia na wniosek,
● udzielenia zezwolenia (pozwolenia, koncesji).
Do czynności urzędowych zalicza się w szczególności decyzje wydawane przez organy administracji publicznej. Nie wszystkie jednak one podlegają opłacie skarbowej. Nie pobiera się opłaty także od wszystkich zaświadczeń i zezwoleń. O tym, jakie czynności, zaświadczenia i zezwolenia oraz według jakiej stawki podlegają opłacie skarbowej, decyduje załącznik do ustawy. Pierwsza część załącznika, licząca 53 pozycje, dotyczy czynności urzędowych. Obejmuje ona przede wszystkim decyzje wydawane przez organy administracji publicznej oraz niektóre inne czynności, jak np. wydanie wypisu lub wyrysu ze studium lub planu zagospodarowania przestrzennego.
Druga część załącznika obejmuje wykaz zaświadczeń i stawek opłaty skarbowej pobieranej w związku z ich wydaniem. Trzecia natomiast część wylicza zezwolenia (pozwolenia, koncesje), z których otrzymaniem wiąże się obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej.
Katalog czynności wymienionych w załączniku do ustawy, podlegających opłacie skarbowej, jest wyliczeniem wyczerpującym. Oznacza to, że inne czynności dokonywane przez organy administracji publicznej, wydanie innych niż wskazane zaświadczeń albo zezwoleń (pozwoleń, koncesji) nie podlegają opłacie skarbowej.

Złożenie pełnomocnictwa

Opłatę skarbową uiszcza się także za złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym. Dokumentem stwierdzającym udzielenie prokury (pełnomocnictwa) będzie każdy taki dokument, z którego wynika umocowanie danej osoby do reprezentowania mocodawcy jako jego prokurent (pełnomocnik) i który umożliwia skuteczne występowanie jako reprezentant mocodawcy w postępowaniu przed sądem i przed organami administracji. Zarówno dokument źródłowy udzielający pełnomocnictwa (prokury), jak i odpis z KRS, w którym pełnomocnictwa (prokury) zostały ujawnione, są dokumentami stwierdzającymi ich udzielenie. Natomiast obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej wiąże się ze złożeniem jednego z tych dokumentów (bądź jego odpisu, wypisu lub kopii) w postępowaniu sądowym lub przed organem administracji publicznej (wyrok WSA w Rzeszowie z 3 lipca 2008 r., I SA/Rz 341/08, Lex nr 482085).

Podmioty zobowiązane

Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej. Jeżeli w wyniku złożonego wspólnie zgłoszenia lub wniosku dokonuje się czynności urzędowej, lub na wspólny wniosek wydaje się zaświadczenie, lub zezwolenie (pozwolenie, koncesję) odpowiedzialność za to zobowiązanie ma charakter solidarny. Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje od dokonania czynności urzędowej, wydania zezwolenia (pozwolenia, koncesji) z chwilą dokonania zgłoszenia lub złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej lub wydanie zezwolenia. Za „chwilę złożenia wniosku” może być uznany jedynie dzień złożenia podania (wniosku) w jeden z dopuszczalnych sposobów wnoszenia go o jakich mowa w przepisie art. 63 par. 1 k.p.a. Zatem w sytuacji, gdy strona składa wniosek pisemnie za pośrednictwem polskiego urzędu pocztowego dniem tym będzie dzień nadania wniosku w tym urzędzie (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 8 sierpnia 2007 r., II SA/Go 389/07, Lex nr 489737).

Tryb uiszczenia

Opłatę skarbową uiszcza się gotówką w kasie organu podatkowego lub bezgotówkowo na rachunek tego organu. W odróżnieniu od stanu prawnego obowiązującego do końca 2006 roku nie jest już możliwe regulowanie należności z tytułu opłaty skarbowej znakami opłaty skarbowej.
Organy administracji rządowej i samorządowej oraz inne podmioty zobowiązane do poboru opłaty skarbowej muszą dokonać adnotacji o zapłacie opłaty skarbowej, zwolnieniu lub wyłączeniu obowiązku zapłaty tej opłaty od dokonanych przez nie czynności urzędowych, wydanych zaświadczeń i zezwoleń (pozwoleń, koncesji).
Rada gminy może zarządzić pobór opłaty skarbowej w drodze inkasa oraz wyznaczyć inkasentów i określić wysokość wynagrodzenia za inkaso. Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Podstawa prawna
Art. 261 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.).
Ustawa z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. nr 225, poz. 1635 z późn. zm.).