Pan Zenon zawarł umowę o kredyt. Przez rok spłacił połowę należności. Jednakże na skutek wypadku nie może wykonywać pracy, a renta nie wystarcza na spłatę kredytu. Zgodnie z prawem może on złożyć wniosek o upadłość.
Upadłość konsumencką może ogłosić tylko osoba fizyczna (dłużnik), która stała się niewypłacalna wskutek wyjątkowych niezależnych od niej okoliczności, takich jak wypadek, choroba czy zwolnienie z pracy nie z jej winy.

Spłata zobowiązań

Niewypłacalność powstaje, kiedy dłużnik nie spłaca swoich wymagalnych zobowiązań, np. nie płaci rat, spóźnia się z ich zapłatą, nie płaci lub spóźnia się z zapłatą rachunków za prąd, telefon, gaz czy mieszkanie. Upadłości konsumenckiej nie może ogłosić dłużnik, który stał się niewypłacalny z własnej winy, oraz jeśli nie wystąpiły nadzwyczajne okoliczności, np. choroba czy wypadek. Ponadto nie istnieje możliwość ogłoszenia upadłości przez dłużnika, który zaciągnął zobowiązanie, będąc już niewypłacalny, np. kolejną umowę o pożyczkę, kiedy zalega z płatnościami rat poprzedniej. Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien wskazywać okoliczności, które spowodowały niewypłacalność. Ponadto muszą one zostać w miarę możliwości udokumentowane. W szczególności należy uprawdopodobnić ich wystąpienie i skutki, jakie spowodowały dla dłużnika np. że wskutek choroby nie może wykonywać pracy, która przynosiła mu duże dochody, a uzyskana renta jest znacznie niższa i nie jest on w stanie spłacić wszystkich swoich zobowiązań. Dłużnik musi ponadto przedstawić aktualny wykaz majątku z wyceną jego składników.

Masa upadłościowa

Do masy upadłościowej wchodzi cały majątek dłużnika, który może zostać spieniężony. Będą to zarówno rzeczy ruchome, np. samochód, jak i nieruchomości, np. mieszkanie własnościowe lub dom jednorodzinny. Ponadto majątek wspólny małżonków również wchodzi w skład masy upadłościowej. Jednakże wspólność ustawowa pomiędzy małżonkami ustaje z mocy prawa z chwilą ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. Przedmioty osobiste dłużnika służące zapewnieniu minimum egzystencji nie stanowią masy upadłości i nie podlegają egzekucji. Będą to np. przedmioty urządzenia domowego, zapasy żywności i opału czy też przedmioty niezbędne do nauki.

Spis wierzycieli

Dłużnik, który chce ogłosić upadłość, musi spo- rządzić spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty oraz wskazać zabezpieczenia dokonane przez wierzycieli na swoim majątku wraz z datami ich ustanowienia. Ponadto musi on również określić, jak regulował należności w okresie ostatnich sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku. Dłużnik jest obowiązany złożyć oświadczenie na piśmie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.

Zabezpieczenie majątku

Po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości sąd dokonuje zabezpieczenia majątku dłużnika. Następnie dokonuje się spisu inwentarza składników majątku oraz oszacowuje jego wartość, sporządza listę wierzytelności oraz plan likwidacyjny. Po czym zostaje przeprowadzona przez syndyka likwidacja majątku. Sprzedaży mienia dokonuje się w drodze przetargu. Syndyk dokonuje też ściągnięcia wierzytelności należnych dłużnikowi. Po sporządzeniu ostatecznego planu podziału sąd określa plan spłaty wierzycieli upadłego, wskazując, w jakim zakresie i w jakim czasie upadły jest obowiązany spłacać należności oraz jaka część zobowiązań upadłego będzie podlegała umorzeniu.
PRZYKŁAD
Umorzenie niezapłaconych należności przez sąd
Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd na jego wniosek umarza niezaspokojone zobowiązania. Umorzenie zobowiązań nie dotyczy długów upadłego obejmujących świadczenia okresowe, których tytuł prawny nie wygasł, oraz długów, które powstały po ogłoszeniu upadłości.
Podstawa prawna
Ustawa z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z 2003 r. nr 60, poz. 535 ze zm.).