Odpowiedzialność operatora portalu jest wyłączona, gdy niezwłocznie uniemożliwi on użytkownikom dostęp do bezprawnych treści. Wśród użytkowników internetu coraz powszechniejsze staje się korzystanie z portali społecznościowych. Zasada ich działania sprowadza się często do udostępniania użytkownikom tych portali możliwości rozpowszechniania określonych treści (zdjęć, filmów itp.), poprzez umieszczanie ich w danym portalu.
Zdjęcia, filmy czy utwory muzyczne umieszczane na portalach są bardzo często przedmiotami własności intelektualnej chronionymi prawem. Ich naruszenie powoduje możliwość wystąpienia przez osobę uprawnioną z odpowiednimi roszczeniami względem użytkownika, który rozpowszechnia treści.

Szczególny serwis

Internetowy portal społecznościowy jest szczególną postacią serwisu internetowego. Z jednej strony operator udostępnia serwis internautom (a wraz z nim utwory stanowiące jego elementy składowe), z drugiej natomiast sam umożliwia użytkownikom umieszczanie w tym portalu pochodzących od nich treści. W serwisie takim mamy zatem do czynienia z utworami udostępnianymi użytkownikom przez operatora serwisu oraz z utworami udostępnianymi przez użytkowników operatorowi oraz następnie innym użytkownikom portalu.

Regulamin w roli głównej

Podstawowym dokumentem określającym zasady korzystania z danego portalu jest regulamin. Zawiera on przeważnie postanowienia dotyczące udzielenia licencji (zezwoleń) na korzystanie z treści umieszczonych w serwisie. Licencji udzielają z kolei zarówno operatorzy portali użytkownikom, jak i użytkownicy operatorom, którzy następnie na podstawie udzielonych zezwoleń udzielają tzw. sublicencji innym użytkownikom. Bywa też, że licencje na korzystanie z treści umieszczonych w portalu udzielane są przez użytkowników operatorom oraz wprost innym użytkownikom.
Kwestią zasadniczą przy udzieleniu licencji jest posiadanie praw do treści, których ona dotyczy, i to przez cały okres, na który została udzielona. Jest to o tyle istotne, że w przypadku umieszczenia w portalu zdjęcia czy filmu, do którego praw dany użytkownik nie posiada, licencja nie zostanie udzielona. Z uwagi na przytoczone konsekwencje braku praw po stronie użytkownika, w regulaminach portali zamieszczane są zazwyczaj oświadczenia użytkownika, w których potwierdza, że przysługują mu stosowne prawa do treści zamieszczanych w portalu i nie naruszają one obowiązującego prawa oraz praw osób trzecich. Umieszczanie takich postanowień w regulaminach jest zrozumiałe, gdyż w przypadku udostępnienia przez użytkownika w portalu treści, do których nie jest on uprawniony, podmiotem odpowiedzialnym za dokonane naruszenie jest zarówno ten użytkownik, jak i operator portalu. W stosunku do tych podmiotów, osoba, której prawa do treści umieszczonych w portalu zostały naruszone, może wystąpić z roszczeniami. Warto jednak pamiętać, że odpowiedzialność operatora ulega wyłączeniu, gdy otrzyma on urzędowe zawiadomienie lub uzyska wiarygodną wiadomość o bezprawnym charakterze treści umieszczonych w portalu oraz niezwłocznie uniemożliwi dostęp do tych treści.

Zdjęcia i znaki towarowe

W portalach społecznościowych – poza utworami chronionymi prawem autorskim – użytkownicy zazwyczaj zamieszczają też zdjęcia przedstawiające wizerunek określonej osoby, a także znaki towarowe. Dlatego też, w zależności od rodzaju treści, do których prawa naruszono, oraz rodzaju tych praw, uprawniony będzie mógł skorzystać z odpowiednich środków ochrony prawnej umożliwiających realizację roszczeń i przewidzianych w stosownych ustawach (np. ustawie z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych czy ustawie z 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej).
Do środków tych można przykładowo zaliczyć żądanie:
● zaniechania naruszania praw,
● naprawienia wyrządzonej szkody czy
● wydania uzyskanych korzyści.
Z tych samych środków ochrony skorzystać mogą także operatorzy serwisów względem użytkowników naruszających ich prawa podczas korzystania z portalu. Dana osoba, stając się użytkownikiem serwisu, przyjmuje bowiem na siebie zobowiązanie do korzystania z serwisu na zasadach określonych przez operatora w regulaminie.

W zgodzie z warunkami

Umieszczenie przez użytkownika określonych treści w portalu i udzielenie operatorowi licencji na korzystanie z nich powoduje, że także operator jest zobowiązany do wykorzystywania treści zgodnie z warunkami licencji. Oznacza to, że w przypadku złamania warunków licencji przez operatora, także użytkownik będzie mógł dochodzić odpowiednich roszczeń wobec niego.
Wspomniane treści są zazwyczaj używane przez operatora w związku z funkcjonowaniem portalu oraz udostępnianiem go (wraz z tymi treściami) innym użytkownikom. Z punktu widzenia użytkownika umieszczającego treści w portalu bardzo ważne są zatem postanowienia licencji (zawarte w regulaminie) określające, czy operator może dokonywać modyfikacji tych treści i tak zmienione udostępniać. Ma to duże znaczenie na gruncie prawa autorskiego, gdyż w przypadku treści umieszczonych w portalu, stanowiących utwór i następnie zmodyfikowanych przez operatora, korzystanie z nich w jakikolwiek sposób przez operatora wymaga zgody użytkownika.
Ważne!
W przypadku złamania warunków licencji przez operatora także użytkownik może wystąpić do sądu z roszczeniem zaniechania naruszeń jego praw oraz przyznania stosownego odszkodowania