Urząd Zamówień Publicznych: zawarcie umowy grupowego ubezpieczenia pracowników przez pracodawcę zobowiązanego do stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych, jest udzieleniem zamówienia publicznego.
W lipcu 2010 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C-271/08, która dotyczyła skargi o stwierdzenie na podstawie art. 226 TWE uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego (Komisja Europejska przeciwko Republice Federalnej Niemiec). Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości dotyczy pracowniczego ubezpieczenia pracowników komunalnej służby publicznej.
Wyrok Trybunału potwierdza zastosowanie prawa europejskiego do zamówień na obsługę pracowniczych programów emerytalnych i analogicznie do zawierania umów grupowego ubezpieczenia pracowniczego. W doktrynie jednak cały czas trwa dyskusja, czy podmiot zobowiązany do stosowania ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych ma obowiązek stosowania tej ustawy także do umów grupowego ubezpieczenia pracowniczego.
Na podstawie art. 2 pkt 13 ustawy – Prawo zamówień publicznych przez zamówienia publiczne należy rozumieć umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Zatem umowa w sprawie zamówienia publicznego musi mieć charakter odpłatny.
Przy umowach grupowego ubezpieczenia pracowniczego stronami są wykonawca (zakład ubezpieczeń) i zamawiający (ubezpieczający), chociaż umowa jest zawierana na rzecz pracowników zamawiającego. Pracownik faktycznie opłaca składkę ze swojego wynagrodzenia. Pracodawca (zamawiający), pomimo że jest formalnie stroną umowy, ma rolę płatnika, do którego obowiązków należy pobranie i przekazanie składki na konto zakładu ubezpieczeń (wykonawcy). Pracownik musi wyrazić zgodę zarówno na przystąpienie do ubezpieczenia, jak i na zapłatę składki określonej wysokości w formie obciążenia wynagrodzenia. Opisany w umowie ubezpieczenia obowiązek określonego świadczenia po stronie zakładu ubezpieczeń (wykonawcy) konkretyzuje się zatem wobec pracownika, a nie wobec pracodawcy (zamawiającego). W konsekwencji korzyść majątkową uzyskują zakład ubezpieczeń (w postaci składek) oraz pracownicy, a nie pracodawca (zamawiający). Czy zatem mamy do czynienia z zamówieniem publicznym, skoro korzyści majątkowej nie uzyskuje pracodawca (zamawiający), lecz jego pracownicy?



Urząd Zamówień Publicznych w swojej opinii, która została zamieszczona na stronie internetowej UZP w 2009 r., podnosi, że chociaż usługa ubezpieczenia grupowego świadczona jest przez zakład ubezpieczeń na rzecz pracowników zamawiającego, to korzyść z tytułu zawarcia przedmiotowej usługi uzyskuje również zamawiający (pracodawca) poprzez zwiększenie atrakcyjności zatrudnienia w jego zakładzie pracy.
Prezes Urzędu Zamówień Publicznych wystąpił do Komisji Europejskiej o interpretację dotyczącą prawidłowości uznania umów grupowego ubezpieczenia finansowanych ze składek pracowników za zamówienie publiczne. W piśmie z 31 marca 2010 r. Komisja Europejska udzieliła odpowiedzi, że umowy grupowego ubezpieczenia na życie zawierane przez zamawiającego na korzyść pracownika (na ich podstawie zamawiający zobowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia ubezpieczycielowi) stanowią zamówienia publiczne w rozumieniu prawa Unii Europejskiej.
Analizowany wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 lipca 2010 r. ogłoszony w sprawie C-271/08 potwierdził stanowisko, które w tej kwestii zajmuje Urząd Zamówień Publicznych. Republika Federalna Niemiec podnosiła podczas postępowania przed Trybunałem, że jej zdaniem istnieje stosunek wymiany ekonomicznej tylko między instytucją ubezpieczeniową (wykonawcą) a pracownikiem zamawiającego. Zdaniem Republiki Federalnej Niemiec pracodawca (zamawiający) ogranicza się ze swojej strony tylko do przekazywania zakładowi ubezpieczeń składek potrącanych z wynagrodzenia pracownika, a zatem nie uzyskuje żadnych korzyści majątkowych. Natomiast Trybunał Sprawiedliwości przyznał co prawda, że ostateczne korzyści w postaci świadczeń emerytalnych płyną na rzecz pracowników, lecz jednocześnie podniósł, iż nie jest to w stanie podważyć odpłatnego charakteru umowy zawieranej pomiędzy pracodawcą (zamawiającym) a zakładem ubezpieczeń (wykonawcą).
Mając na względzie ostatni wyrok Trybunału Sprawiedliwości, Urząd Zamówień Publicznych podtrzymał stanowisko, zgodnie z którym zawarcie umowy grupowego ubezpieczenia pracowników z zakładem ubezpieczeń przez pracodawcę zobowiązanego do stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych na rzecz pracowników jest udzieleniem zamówienia publicznego.