Miasto często, jako nowy właściciel dworca, przeznacza część pomieszczeń na cele publiczne niezwiązane z koleją. Dworzec może służyć zupełnie innym celom niż dotychczas, jeżeli jest położony przy nieuczęszczanym szlaku kolejowym.
Budynki dworcowe przekazywane są od 2006 r. samorządom gminnym w różnych formach. Niektóre z nich, np. w Karpaczu i Ustroniu Śląskim, zostały wystawione na sprzedaż. Inne są dzierżawione. Są to obiekty często w w złym stanie technicznym. Potrzebują pilnie remontów. Zaniedbane są również tereny przydworcowe.
Samorządy, jeżeli dworzec jest położony przy nieczynnym szlaku kolejowym, mogą przeznaczyć go na różne cele niezwiązane z koleją. Jeżeli natomiast dworzec przekazany przez PKP samorządowi gminnemu jest usytuowany przy uczęszczanym szlaku kolejowym, to przynajmniej część dworca musi służyć pasażerom, jak to jest np. w Giżycku (warmińsko-mazurskie)

Kasa i poczekalnia

W przypadku dworców, które znajdują się przy czynnych liniach kolejowych i zatrzymują się przy nich pociągi, gmina, jako nowy właściciel lub najemca, zobowiązuje się w stosownej umowie do zachowania funkcji kolejowej budynku. Obok tych funkcji budynek może być przeznaczony częściowo np. na ogólnodostępne galerie, wystawy, wernisaże, biblioteki, zakłady opieki zdrowotnej. Gmina, jako nowy właściciel lub najemca, może odsprzedać lub podnająć osobie prywatnej pomieszczenie z przeznaczeniem na działalność usługowo-handlową. Gmina może więc liczyć w określonych sytuacjach na korzyści finansowe.
Nowy właściciel albo dzierżawca na terenie budynku dworca musi udostępnić funkcjonalne pomieszczenie na kasy biletowe. Ich liczba zależy od wielkości ruchu pasażerskiego.
Na terenie dworca położonego przy uczęszczanej linii kolejowej musi być poczekalnia. Na terenie poczekalni gmina musi zabezpieczyć odpowiednie funkcjonalne urządzenia, takie jak: ławki, stoliki, WC.
Musi także być na widocznym miejscu udostępniona publicznie wywieszka z aktualnym rozkładem jazdy pociągów. Nowy właściciel albo dzierżawca musi zorganizować ruch wokół dworca oraz usługi i handel tak, by bezkolizyjnie odbywał się ruch pasażerów.

Koszty remontu

W trakcie remontu i modernizacji dworca nie można zakłócać jego funkcjonowania. Pieniądze na remonty gminy pozyskują jak dotychczas głównie z własnego budżetu. Można także pozyskać pomoc z urzędu marszałkowskiego. Tak zrobiła m.in. gmina Reda, która z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego otrzymała na remont dworca 140 tys. zł. Dworzec służy podróżnym i pacjentom, bo w części dworca kilka pomieszczeń zostało zagospodarowanych na cele opieki zdrowotnej. Pieniądze z województwa otrzymała także inna gmina pomorska, Łubiana.
Pieniądze na renowację, modernizację dworca można pozyskać także ze źródeł unijnych, w tym przede wszystkim z: Regionalnych Programów Operacyjnych, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
4 ETAPY ZAGOSPODAROWANIA DWORCÓW PRZEZ GMINY
1 Wniosek. Wymagane jest, aby władze samorządowe wystąpiły z wnioskiem do PKP np. o dzierżawę lub kupno dworca.
2 Umowa. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku przez PKP zawierana jest umowa, np. dzierżawy.
3 Podwynajem. Gmina, jako nowy właściciel ma prawo, aby część dworca podnająć lub poddzierżawić.
4 Wykorzystanie dworca. Gminą w przypadku gdy dworzec jest usytuowany przy użytkowanej linii, musi zachować funkcje związane z obsługą pasażerów połączeń kolejowych.