Dużo polskich gmin ma dobrze rozwinięte kontakty z zagranicznymi gminami. Są to związki partnerskie lub bliźniacze. Dzięki takiej współpracy można zdobyć nowe doświadczenie, np. w zarządzaniu gminą.
Jednym z przejawów nawiązywania przez polskie samorządy indywidualnych kontaktów w ramach tzw. związków partnerskich, bliźniaczych albo siostrzanych jest chęć nadrobienia jeszcze istniejącego opóźnienia w nowoczesnym zarządzaniu miastem, gminą. Chodzi tu przede wszystkim o transfer doświadczeń i innowacji w zakresie samorządności i gospodarki lokalnej, a także nauki, technik przyciągania inwestorów i zwiększania atrakcyjności turystycznej gminy.
Inne korzyści to kontakty urzędników i samorządowców w sprawach dotyczących: planowania przestrzennego, ochrony środowiska, promocji aktywności gospodarczej, przemysłowej i rolniczej.

Problemy społeczne

Podczas nawiązywania i rozwoju kontaktów partnerskich wymieniane są doświadczenia w rozwiązywaniu problemów społecznych, w tym: formy zwalczania narkomanii, integracja osób niepełnosprawnych, formy zwalczania bezrobocia, bezpieczeństwo życia mieszkańców, polityka mieszkaniowa.
Często pomiędzy gminami partnerskimi organizowane są wymiana młodzieży i dzieci połączona z wypoczynkiem. Na przykład gmina Swarzędz (wielkopolskie) nawiązała współpracę z niemiecką gminą Ronnenberg i z francuską Duclair. Już od 1992 roku te trzy gminy organizują wspólnie obozy dla dzieci i młodzieży, mieszkańców tych gmin. Podczas spotkań z partnerami organizowane są zawody sportowe, imprezy kulturalne.

Wsparcie Unii

Komisja Europejska przyznaje nawet nagrody honorowe gminom, które aktywnie rozwijają kontakty międzynarodowe. Już dwukrotnie takie nagrody otrzymały m.in. Głogów i Legnica (Dolnośląskie).
Gminy przygraniczne często nawiązują kontakty partnerskie z gminami z sąsiednich krajów. Takie kontakty sprzyjają pozyskiwaniu funduszy ze źródeł unijnych na realizację różnych inicjatyw gospodarczych i społecznych w ramach m.in. Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG.



Dyplomacja lokalna

Według Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych współpraca międzynarodowa samorządów gminnych często jest nazywana dyplomacją oddolną. W wyniku tej dyplomacji kontakty odbywają się na poziomie społeczności lokalnej, poza głowami rządu lub organizacji międzynarodowych.
I tak np. gmina Tymbark (Małopolska) organizuje raz w roku na przełomie lipca i sierpnia małe zjazdy Europy. Podczas takich dni z udziałem gmin partnerskich organizowane są festyny, konferencje, odczyty na różne tematy i spotkania z ciekawymi ludźmi. Prezentowane są wszystkie jedenaście gmin partnerskich, ich dorobek kulturalny i kulinarny oraz doświadczenia w pozyskiwaniu funduszy unijnych. Partnerami są m.in. gminy z Chorwacji, Ukrainy, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Francji.

Infrastruktura komunalna

W wyniku kontaktów międzynarodowych społeczności lokalnych dochodzi także do wymiany gospodarczej na różnych płaszczyznach. Celem takich kontaktów jest przyspieszenie rozbudowy i modernizacji infrastruktury komunikacyjnej oraz inwestycje w drogi lokalne. Może to być często także modernizacja i rozbudowa infrastruktury technicznej związana z gospodarką odpadami, gospodarką wodno-ściekową, ciepłownictwem, nawet we wspólnym poszukiwaniu alternatywnych źródeł pozyskiwania energii.
I tak np. gmina Swarzędz nawiązała kilka lat temu kontakty partnerskie ze szwedzką gminą Jarfalla. Współpraca polegała na wykorzystaniu doświadczeń Szwedów w ekologii, w tym także edukację mieszkańców gminy w zakresie ochrony środowiska naturalnego.
Celem współpracy międzynarodowej jest też rozwój obszarów wiejskich, w tym restrukturyzacja i unowocześnianie produkcji rolnej i tworzenie warunków dla powstawania pozarolniczych źródeł zarobkowania mieszkańców terenów wiejskich.
Podstawa prawna
• Ustawa z 15 września 2000 r. o zasadach przystępowania jednostek samorządu terytorialnego do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych (Dz.U. nr 91, poz. 1009 ze zm.).
• Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 180, poz. 111 ze zm.).