Nowelizacja ustawy – Prawo zamówień publicznych zlikwidowała postępowania protestacyjne. Zgodnie z nowymi przepisami, można natomiast składać odwołania. Należy je kierować do Krajowej Izby Odwoławczej.
Od 29 marca 2010 r. obowiązuje rozporządzenie prezesa Rady Ministrów w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań. Wydane zostało na podstawie ustawy – Prawo zamówień publicznych. W rozporządzeniu określono regulamin postępowania przy rozpoznawaniu odwołań, określający w szczególności wymagania formalne odwołania, sposób wnoszenia odwołania w formie elektronicznej, a także postępowanie z wniesionym odwołaniem.

Nowelizacja ustawy

Przypomnijmy, że po wejściu w życie nowelizacji ustawy – Prawo zamówień publicznych, nowe przepisy zlikwidowały m.in. postępowanie protestacyjne. Można natomiast składać odwołania. Odwołanie przysługuje wyłącznie od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zaniechania czynności, do której zamawiający jest zobowiązany na podstawie ustawy.
Jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż tzw. progi unijne, to odwołanie przysługuje wyłącznie wobec czynności: wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub zapytania o cenę; opisu sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu; wykluczenia odwołującego z postępowania o udzielenie zamówienia; odrzucenia oferty odwołującego.
Zgodnie z nowymi przepisami ustawy, odwołanie powinno wskazywać czynność lub zaniechanie czynności zamawiającego, której zarzuca się niezgodność z przepisami ustawy, zawierać zwięzłe przedstawienie zarzutów, określać żądanie oraz wskazywać okoliczności faktyczne i prawne uzasadniające wniesienie odwołania.
Odwołania można kierować do Krajowej Izby Odwoławczej. Zgodnie z nowelizacją, odwołanie wnosi się do prezesa Izby w formie pisemnej albo elektronicznej opatrzonej bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Rozporządzenie prezesa Rady Ministrów w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań stanowi, że odwołanie zawiera:
● imię i nazwisko lub nazwę (firmę), miejsce zamieszkania lub siedzibę, numer telefonu lub faksu oraz adres poczty elektronicznej odwołującego oraz imię i nazwisko przedstawiciela (przedstawicieli);
● imię i nazwisko lub nazwę (firmę) oraz miejsce zamieszkania lub siedzibę zamawiającego, oraz numer telefonu lub faksu oraz adres poczty elektronicznej zamawiającego;
● określenie przedmiotu zamówienia;
● wskazanie numeru ogłoszenia o zamówieniu, ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy, ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, ogłoszenia o konkursie lub ogłoszenia o wynikach konkursu – w przypadku ich zamieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;
● wskazanie czynności lub zaniechania czynności zamawiającego, której zarzuca się niezgodność z przepisami ustawy;
● przedstawienie zarzutów;
● żądanie co do sposobu rozstrzygnięcia odwołania;
● wskazanie okoliczności faktycznych i prawnych uzasadniających wniesienie odwołania oraz dowodów na poparcie przytoczonych okoliczności;
● podpis odwołującego albo jego przedstawiciela (przedstawicieli);
● wykaz załączników.
Do odwołania dołącza się:
● dowód uiszczenia wpisu od odwołania w wymaganej wysokości;
● dowód przesłania kopii odwołania zamawiającemu;
● odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, pełnomocnictwo albo inny dokument potwierdzający umocowanie do reprezentowania odwołującego.



W formie elektronicznej

Odwołanie wraz z załącznikami oraz zgłoszenie przystąpienia do postępowania odwoławczego przez wykonawcę, wnoszone drogą elektroniczną, opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu (podpisem kwalifikowanym) oraz dalsze pisma wnoszone tą drogą w sprawie, przekazuje się za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej Krajowej Izby Odwoławczej, udostępnionej na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych.
Odwołanie wpisuje się niezwłocznie po jego wniesieniu do komputerowej bazy danych Izby oraz do repertorium spraw odwoławczych, nadając mu numer porządkowy (sygnaturę akt).
Z wyjątkiem wniesienia odwołania i zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego przez wykonawcę korespondencja w sprawie odwoławczej kierowana przez strony i uczestników postępowania odwoławczego do Izby, a także korespondencja kierowana przez Izbę może być przesyłana faksem lub drogą elektroniczną. W przypadku korespondencji przesyłanej faksem lub drogą elektroniczną domniemywa się, że dzień przesłania korespondencji faksem lub drogą elektroniczną jest dniem doręczenia, jeżeli korespondencja została przesłana niezwłocznie również w formie pisemnej.

Akta sprawy odwoławczej

Odwołanie wraz z załącznikami oraz kopia dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, a także inne pisma składane w sprawie oraz pisma przekazywane przez Izbę w związku z wniesionym odwołaniem stanowią akta sprawy odwoławczej.
Akta takie udostępnia się stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego lub innym podmiotom na ich wniosek w siedzibie Izby, w ustalonym z Izbą terminie, z zastrzeżeniem, że udostępnieniu nie podlegają informacje stanowiące tajemnicę ustawowo chronioną, a do czasu ogłoszenia wokandy nie udostępnia się także informacji o składzie orzekającym wyznaczonym do rozpoznania odwołania.
W przypadku gdy odwołanie zawiera braki formalne, bądź nie zawiera wymaganych dokumentów, prezes Izby wzywa odwołującego do usunięcia braków formalnych odwołania w terminie trzech dni pod rygorem zwrotu odwołania.
W określonych przypadkach prezes Izby wzywa zamawiającego do niezwłocznego złożenia kopii dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego potwierdzonej za zgodność z oryginałem przez kierownika zamawiającego lub osobę upoważnioną, z wyjątkiem wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub ofert wykonawców, których nie dotyczą zarzuty zawarte w odwołaniu.
Prezes Izby może odstąpić od wspomnianego wezwania, lub wezwać do uzupełnienia dokumentacji w oznaczonym zakresie, w przypadku uprzedniego złożenia przez zamawiającego do Izby kopii dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego lub w przypadku gdy złożenie pełnej dokumentacji jest bezprzedmiotowe.
Oryginał dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wraz z wnioskami o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub ofertami złożonymi w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający składa do Izby nie później niż przed otwarciem rozprawy.
Jeżeli odwołanie odpowiada warunkom formalnym, prezes Izby wyznacza w drodze zarządzenia skład orzekający oraz termin posiedzenia do dokonania niezbędnych czynności formalnoprawnych i sprawdzających.
W przypadku zarządzenia łącznego rozpoznania odwołań wyznaczenie składu orzekającego do rozpoznania tych odwołań odbywa się pod numerem repertorium pierwszego zarejestrowanego odwołania.
Jeżeli zostanie wniesione kolejne odwołanie podlegające łącznemu rozpoznaniu z odwołaniem, do którego rozpoznania wyznaczono już skład orzekający, prezes Izby, zarządzając o łącznym rozpoznaniu odwołań, kieruje je do rozpoznania przez skład orzekający wyznaczony we wspomniany już sposób.
Skład orzekający dokonuje na posiedzeniu niejawnym niezbędnych czynności formalnoprawnych i sprawdzających.
W zależności od poczynionych ustaleń faktycznych skład orzekający w szczególności:
● wzywa odwołującego do poprawienia lub uzupełnienia odwołania;
● wydaje postanowienie odpowiednio: o zwrocie lub o odrzuceniu odwołania, lub o umorzeniu postępowania odwoławczego, lub o uwzględnieniu albo oddaleniu opozycji;
● wzywa uczestnika postępowania odwoławczego, który przystąpił do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, do złożenia oświadczenia w przedmiocie wniesienia sprzeciwu co do uwzględnienia przez zamawiającego w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania pod rygorem umorzenia postępowania odwoławczego;
● może poinformować o przystąpieniu innego wykonawcy do postępowania odwoławczego oraz może zwrócić się do zamawiającego oraz odwołującego o złożenie oświadczenia w przedmiocie zgłoszenia opozycji przeciwko przystąpieniu innego wykonawcy;
● kieruje odwołanie do rozpoznania na posiedzeniu z udziałem stron, świadków lub biegłych;
● kieruje odwołanie do rozpoznania na rozprawie.
W przypadku łącznego rozpoznania odwołań, jeżeli na posiedzeniu skład orzekający stwierdzi, że co najmniej jedno z odwołań podlega odrzuceniu albo co najmniej jedno odwołanie zostało cofnięte, odrzuca to odwołanie lub umarza postępowanie odwoławcze w zakresie cofniętego odwołania, a pozostałe odwołanie albo odwołania kieruje na rozprawę. Do odwołań rozpoznawanych łącznie stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rozpoznawania jednego odwołania.
Kierując odwołanie do rozpoznania na rozprawie, skład orzekający w uzasadnionych przypadkach może wystąpić do prezesa Izby z umotywowanym wnioskiem o wyznaczenie do rozpoznania sprawy składu trzyosobowego.
Posiedzenia i rozprawy odbywają się w siedzibie Urzędu Zamówień Publicznych.
Urząd zapewnia ich obsługę, a w szczególności:
● protokolanta na rozprawę;
● salę rozpraw umożliwiającą rozpoznanie odwołania albo odwołań z udziałem publiczności;
● wykonywanie innych czynności niezbędnych do prawidłowego i sprawnego przebiegu posiedzenia lub rozprawy;
● pomieszczenie na archiwum, do którego przekazuje się akta spraw odwoławczych po zakończeniu postępowań odwoławczych.



Termin rozprawy

Skład orzekający w uzgodnieniu z prezesem Izby wyznacza termin rozprawy. Zawiadomienie o terminie i miejscu rozprawy doręcza się stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego za potwierdzeniem odbioru co najmniej na trzy dni przed wyznaczonym terminem rozprawy.
Zawiadomienie o terminie i miejscu rozprawy doręcza się również świadkom i biegłym, jeżeli skład orzekający postanowił o dopuszczeniu dowodu z zeznań świadków lub opinii biegłego, a stawiennictwo świadka lub biegłego jest konieczne.
Za doręczenie wspomnianego zawiadomienia uważa się również zawiadomienie przesłane faksem stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego, jeżeli potwierdziły fakt jego otrzymania. Prezes Izby niezwłocznie przesyła zawiadomienie również w formie pisemnej.
Wykaz spraw odwoławczych skierowanych do rozpoznania na rozprawie, obejmujący również skład orzekający w tych sprawach (wokandę), podaje się do publicznej wiadomości przed rozpoczęciem rozprawy nie wcześniej niż w dniu, na który wyznaczono rozpoznanie odwołań objętych wykazem, przez jego zamieszczenie w miejscu publicznie dostępnym w siedzibie Izby, przy drzwiach sali rozpraw, w której sprawy będą rozpoznane, oraz bez podawania informacji dotyczącej składu orzekającego na stronie internetowej Urzędu.
Wykaz spraw odwoławczych obejmuje również ogłoszenia orzeczeń odroczonych przez Krajową Izbę Odwoławczą w sprawach zawiłych. Przewodniczący składu orzekającego przedstawia stan sprawy, ze szczególnym uwzględnieniem zarzutów i żądań przedstawionych w odwołaniu. Przewodniczący udziela kolejno głosu odwołującemu, a następnie zamawiającemu.
Jeżeli do postępowania odwoławczego, po stronie odwołującego lub zamawiającego, skutecznie przystąpią inni wykonawcy, przewodniczący składu orzekającego udziela im głosu odpowiednio po odwołującym albo zamawiającym według ustalonej przez siebie kolejności.
W przypadku łącznego rozpoznawania odwołań przewodniczący składu orzekającego udziela głosu odwołującym i zamawiającemu oraz wykonawcom, którzy przystąpili do postępowania odwoławczego po ich stronie.
Kolejność wystąpień odwołujących oraz wykonawców, którzy przystąpili do postępowania odwoławczego, ustala przewodniczący składu orzekającego przy uwzględnieniu, że odwołujący występuje przed zamawiającym, a wykonawcy, którzy zgłosili przystąpienie do postępowania odwoławczego – po wystąpieniu strony, do której przystąpili.
Dopuszczalny jest dowód z opinii biegłego
Dopuszczając dowód z opinii biegłego, skład orzekający powołuje biegłego i określa przedmiot opinii oraz odracza rozprawę do czasu sporządzenia opinii.
Prezes Izby w drodze zarządzenia określa termin sporządzenia opinii oraz wykonuje czynności organizacyjne wynikające z powołania biegłego, w szczególności przekazuje biegłemu potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię postanowienia o powołaniu biegłego oraz kopię dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego niezbędnej do sporządzenia opinii wraz z potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopią protokołu z rozprawy, w toku której zapadło postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego.
Po sporządzeniu opinii przez biegłego skład orzekający w uzgodnieniu z prezesem Izby wyznacza termin odroczonej rozprawy i zawiadamia o tym strony oraz uczestników postępowania odwoławczego.
Prezes Izby, przed wyznaczeniem terminu odroczonej rozprawy, przesyła stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię opinii biegłego.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. nr 223, poz. 1655, z późn. zm.).
Ustawa z 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 223, poz. 1778).
Rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 22 marca 2010 r. w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań (Dz.U. nr 48, poz. 280).