TEZA: Rada powiatu lub rada gminy w drodze uchwały ustala szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w mieszkaniach chronionych. W zakresie tego uprawnienia nie mieści się jednak określenie wysokości opłaty za miesięczny koszt pobytu.
STAN FAKTYCZNY
Rada Gminy w Stryszowie 17 lutego 2010 r. podjęła uchwalę nr XXVIII/181/10 w sprawie organizowania i prowadzenia mieszkania chronionego oraz zasad ponoszenia odpłatności. W załączniku nr 1 do uchwały radni zamieścili tabelę określającą miesięczny koszt pobytu w mieszkaniu chronionym, w której wskazano wysokość miesięcznej opłaty według procentowego kryterium dochodowego ustalonego zgodnie z art. 8 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społeczne (Dz.U. z 2009 r., nr 175, poz. 1362 z późn. zm.). W załączniku nr 2 radni przyjęli natomiast regulamin korzystania z mieszkania chronionego.
Z UZASADNIENIA
W ocenie organu nadzoru określenie odpłatności dotyczące miesięcznego kosztu pobytu w mieszkaniu chronionym przez organ stanowiący gminy nie znajduje uzasadnienia w obowiązującym porządku prawnym. Zdaniem wojewody przepis art. 17 ust. 1 pkt 12 ustawy o pomocy społecznej, upoważnia gminę jedynie do prowadzenia i zapewnienia miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych. Podobnie ust. 5 art. 97 ustawy przewiduje, że rada gminy w drodze uchwały ustala, w zakresie zadań własnych, szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych. Ustawodawca nie przyznaje zatem gminie prawa do ustalania wysokości opłat za pobyt w mieszkaniu chronionym, a jedynie kształtuje jej uprawnienie do ustanawiania określonych reguł, jakie powinien stosować podmiot kierujący do mieszkania chronionego. W ocenie wojewody powyższe uprawnienie rady gminy ma na celu przede wszystkim ograniczenie swobody ustalania obciążeń finansowych. Wobec tego, stosownie do dyspozycji art. 97 ust. 1 ustawy opłaty za pobyt w mieszkaniach chronionych ustala podmiot kierujący w uzgodnieniu, z osobą kierowaną, uwzględniając przy tym przyznany zakres usług. W konsekwencji decyzja ustalająca opłatę za pobyt w mieszkaniu chronionym przyjmie postać jednostronnego i władczego rozstrzygnięcia organu administrującego. Zdaniem wojewody nie zmienia to faktu, iż opłata ta w praktyce powinna być indywidualnie ustalana z podopiecznymi mieszkania chronionego.
Równocześnie organ nadzoru zwrócił uwagę, że zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w dacie podejmowania kwestionowanej uchwały, a w szczególności z art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, rada gminy w ramach zadań własnych była uprawniona do ustalenia szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych. W przepisie tym brak jest natomiast regulacji prawnej umożliwiającej organowi stanowiącemu gminy ustalenie organizacji mieszkania chronionego. Unormowanie takie było przewidziane w ust. 5 art. 97 ustawy o pomocy społecznej tylko do dnia 15 marca 2007 r., kiedy to weszła w życie ustawa z 26 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej (Dz.U. nr 36, poz. 226) modyfikując uprawnienia gminy. W konsekwencji rada gminy przyjmując regulamin korzystania z mieszkania chronionego, przekroczyła swoje kompetencje i naruszyła przepisy ustawy o pomocy społecznej.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody małopolskiego z 22 marca 2010 r. Nr PN.II.0911-48-10