Fundację powołuje się przede wszystkim dla realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych. Czy jednak fundacja może się zajmować głównie prowadzeniem działalności gospodarczej?
Działalność dobroczynna, kulturowa, edukacyjna, związana z ochroną zdrowia, ochroną środowiska czy zabytków nie wyklucza prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej. Niemniej jednak ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia w możliwości jej prowadzenia. Ustawa z 6 kwietnia 1986 r. o fundacjach określa warunki, których spełnienie jest niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację. Przede wszystkim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Oznacza to, że działalność gospodarcza fundacji ma z jednej strony pozostawać w ścisłym związku z prowadzoną działalnością statutową, z drugiej jednak – nie może stanowić wyłącznego zadania fundacji. Efekty działalności gospodarczej mają zatem tylko uzupełniać środki przeznaczone na działalność statutową.
Decyzję fundatora o prowadzenie przez fundację działalności gospodarczej musi uwzględniać jej statut. Jeżeli natomiast takie postanowienia pojawiły się w okresie późniejszym, konieczne jest dokonanie odpowiednich zmian statutu. Pamiętać jednak należy, że zmiana statutu będzie możliwa jedynie wtedy, gdy zostało to uprzednio w nim przewidziane.
Podjęcie działalności gospodarczej przez fundację powoduje konieczność wpisania jej do rejestru przedsiębiorców w ramach Krajowego Rejestru Sądowego. Z praktycznego punktu widzenia na uwagę zasługuje fakt, że fundacja prowadząca działalność gospodarczą może również udzielić prokury.
Fundacja chcąca prowadzić działalność gospodarczą zobowiązana jest do przeznaczenia na ten cel środków majątkowych wynoszących co najmniej tysiąc złotych. Jest to kolejny warunek podjęcia działalności gospodarczej przez fundację.
Zatem istotą fundacji i zasadniczym jej celem jest prowadzenie działalności statutowej, a działalność gospodarcza ma jedynie tworzyć warunki realizacji celów statutowych i uzupełniać jej środki.
Jarosław Chałas, partner zarządzający Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy