Społeczne grupy mieszkaniowe wybudują mieszkania i przeniosą je na najemców. Na sfinansowanie udziału w inwestycji lokatorzy otrzymają kredyt preferencyjny. Gmina będzie budować mieszkania społeczne i wynajmować je na czas oznaczony.
Gminy będą tworzyć mieszkania społeczne pod wynajem, a społeczne grupy mieszkaniowe (SGM) zajmą się budowaniem i wyodrębnianiem lokali, które będą wynajmowane, a następnie przenoszone na własność najemców. Powstanie nowych form budownictwa mieszkań dla osób o niskich i średnich dochodach zaproponowało Ministerstwo Infrastruktury w oddanym do konsultacji społecznych projekcie założeń do nowej ustawy o społecznym zasobie mieszkań czynszowych i społecznych grupach mieszkaniowych.

Mieszkania społeczne

Mieszkania społeczne nie będą mogły być wyodrębniane na własność, a jedynie wynajmowane na czas oznaczony.
– Umożliwi to gminom bardziej elastyczne i racjonalne zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych najbardziej potrzebującym członkom społeczności lokalnej – uważa Natalia Witkowska, rzecznik prasowy Krajowej Izby Gospodarczej.
Aby skorzystanie z mieszkań społecznych było możliwe, średnie miesięczne dochody jednoosobowego gospodarstwa domowego po opłaceniu czynszu za najem mieszkania społecznego muszą być nie wyższe od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w danym województwie.
– Czynsz będzie pokrywał wyłącznie przypadające na lokal mieszkalny wydatki związane z utrzymaniem nieruchomości oraz spłatą zobowiązań zaciągniętych w związku z budową budynku mieszkalnego – czytamy w uzasadnieniu.



Mieszkania na własność

Z myślą o osobach, których dochody są zbyt wysokie na otrzymanie mieszkania socjalnego, mają powstawać społeczne grupy mieszkaniowe. Będzie to szczególna forma uzyskania prawa własności lokalu po okresie jego najmu.
– SGM będzie tworzyć inwestor (podmiot, który oddaje do użytkowania budynek, w którym następnie wynajmuje wyodrębnione lokale mieszkalne) oraz najemcy lokali mieszkalnych – czytamy w założeniach.
Najemcami będą mogły być wyłącznie osoby fizyczne, bez względu na dochód czy fakt posiadania tytułu prawnego do innego mieszkania. Powstające lokale będą finansowane przez najemców – docelowych właścicieli mieszkań.

Potrzeby mieszkaniowe

Lokali mieszkalnych tworzonych w formie SGM nie będzie można podnajmować. Ograniczona będzie też wcześniejsza spłata przez najemcę zobowiązań z tytułu kosztów budowy lokalu i jego wyodrębnienia na własność. Zdaniem Pawła Sowisło, adwokata z kancelarii P.J. Sowisło & Topolewski, takie rozwiązanie może przyczynić się do powstawania sytuacji patowych lub przynajmniej utrudniających sprawne, zgodne z oczekiwaniami lokatorów zarządzanie nieruchomością, które do czasu sprzedaży ostatniego lokalu ma sprawować inwestor.
– Brak przeniesienia własności lokalu do czasu ratalnej spłaty pozostałej części kosztów budowy rodzi również konieczność odrębnej regulacji dotyczącej np. wstępowania w stosunek najmu po śmierci najemcy oraz sytuacji po ustaniu małżeństwa najemców – uważa Paweł Sowisło.

Fundacje budownictwa

Resort infrastruktury zakłada także możliwość tworzenia nowych podmiotów fundacji budownictwa społecznego, które mają realizować społeczne budownictwo czynszowe.
– Fundacje dają gminom konkretne narzędzie zaspokajania lokalnych potrzeb mieszkaniowych. Ważne, by nie stały się one kolejnymi instytucjami, gdzie biurokracja, procedury i niesprawność działania spowodują niewydolność i konieczność szukania nowych rozwiązań za kilka lat – mówi Anna Moskwa, dyrektor biura krajowego w Habitat for Humanity, pozarządowej organizacji pomagającej niezamożnym rodzinom w zbudowaniu własnego mieszkania.
Fundacje byłyby tworzone ze środków publicznych, a nadzór nad nimi sprawowałby minister infrastruktury.