Jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane, to referendarz ustanowi dla niej kuratora reprezentującego jej interesy w procesie.
Referendarze sądowi, od dziesięciu lat mający możliwość ustanawiania w postępowaniu rejestrowym o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego kuratorów rejestrowych, uzyskali nowe uprawnienie. Ostatnia nowelizacja przepisów procedury cywilnej przyznała tej grupie orzeczniczej prawo ustanawiania kuratorów w trybie art. 144 kodeksu postępowania cywilnego.

Nowe obowiązki

Referendarz sądowy może teraz ustanowić kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane. W sprawach o roszczenia alimentacyjne, jak również w sprawach o ustalenie pochodzenia dziecka i o związane z tym roszczenia, referendarz przed ustanowieniem kuratora zobowiązany jest przeprowadzić stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego. Ogłoszenie o ustanowieniu kuratora zamieszcza się w budynku sądowym i lokalu wójta, burmistrza, prezydenta miasta, a w sprawach większej wagi, gdy referendarz uzna to za potrzebne, także w prasie. Z chwilą doręczenia pisma kuratorowi doręczenie staje się skuteczne. Referendarz sądowy może, podobnie jak sędzia, uzależnić skuteczność doręczenia od upływu oznaczonego terminu od chwili wywieszenia obwieszczenia w budynku sądowym.

Uprawnienia zawodowe

Nowe uprawnienie to kolejny krok w kierunku zwiększenia zakresu kompetencji referendarzy sądowych. Już dziś mogą oni wykonywać liczne czynności wynikające z kodeksu postępowania cywilnego, jak np. wykonywanie czynności w sprawach z zakresu prawa spadkowego, zabezpieczenia spadku oraz przesłuchania świadków testamentu ustnego czy też wydawanie w postępowaniu upominawczym, jak i w elektronicznym postępowaniu upominawczym, nakazów zapłaty oraz zarządzeń. Na podstawie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych referendarze mogą zarządzać zwrot opłaty, przyznawać i ustalać należności świadków, biegłych, tłumaczy i stron, wykonywać czynności w zakresie zwalniania od kosztów sądowych oraz wykonywać – na zarządzenie prezesa sądu rejonowego lub okręgowego – czynności w sprawach odroczenia lub rozłożenia na raty należności sądowych. Ponadto referendarz sądowy uprawniony jest uwierzytelniać dokumenty oraz podpisy oraz wykonywać czynności w sprawach o przyznanie kompensaty.

Zwrot wydatków

Można tylko żałować, że przy okazji zmiany powyższej noweli kodeksu postępowania cywilnego minister sprawiedliwości nie pokusił się o określenie, w drodze nowego rozporządzenia, wysokości wynagrodzenia i zwrot wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie. Do wykonania tego obowiązku obliguje go art. 9 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.