Osoby, które zaciągnęły kredyty mieszkaniowe, a teraz znajdują się trwale w trudnej sytuacji finansowej, mogą od początku roku skorzystać na nowych zasadach z częściowego oddłużenia. Bank umorzy im zadłużenie wobec Skarbu Państwa.
Od 1 stycznia 2010 r. zmieniły się zasady korzystania przez osoby o niskich dochodach z pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielonych na warunkach określonych przez Radę Ministrów. Warunki, które należy spełnić, aby skorzystać z pomocy, określają przepisy ustawy z 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz.U. nr 222, poz. 1752).

Umorzenie na wniosek

Na zmniejszenie zadłużenia mogą liczyć osoby, które zaciągnęły kredyt i mają obecnie niewielki przeciętny dochód na osobę w gospodarstwie domowym. Na wniosek zadłużonego banki umorzą jego zobowiązania wobec Skarbu Państwa wówczas, gdy jeszcze przed 1 stycznia 2010 r. zostało wobec niego wszczęte postępowanie egzekucyjne w sprawie niezapłaconego kredytu. W takim przypadku bank odstąpi też od egzekucji względem poręczyciela tego kredytu, przeciwko któremu dochodzi roszczenia.
Z umorzenia skorzysta jednak tylko ten kredytobiorca, który miał przeciętny dochód na członka gospodarstwa domowego w kwartale poprzedzającym dzień złożenia wniosku mniejszy niż 110 proc. kwoty najniższej emerytury. Chodzi tutaj o kwotę podaną w komunikacje prezesa ZUS obowiązującym w kwartale poprzedzającym dzień złożenia wniosku.



Skapitalizowane odsetki

Kredytobiorca ma prawo wystąpić z wnioskiem o częściowe umorzenie przez bank zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytów. O umorzenie pozostałego zadłużenia z tytułu skapitalizowanych odsetek oraz z tytułu przejściowego wykupu odsetek od kredytu może starać się dopiero wówczas, gdy przez 20 lat terminowo będzie spłacał kredyt. Przyjmuje się, że robi to systematycznie, nawet gdy w okresie spłaty dopuścił się opóźnienia, ale nie dłuższego niż cztery kwartały. Aby skorzystać z umorzenia, spłacanie kredytu powinno rozpocząć się najwcześniej 1 stycznia 1998 r., a najpóźniej 1 stycznia 2006 r.
Sposób, w jaki zostaną rozliczone umorzenia z tytułu przejściowego wykupienia ze środków Skarbu Państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych, w jakich terminach osoby spełniające wymogi będą musiały złożyć wnioski, kiedy skorzystają z umorzenia i jak zmniejszy się stan ich zadłużenia z tytułu skapitalizowanych odsetek oraz jakie będą wzory rozliczeń z tytułu umorzeń – określi Rada Ministrów w rozporządzeniu. Na wydanie przepisów przyjdzie zapewne jeszcze trochę poczekać, skoro bieg 20-letniego okresu systematycznych i terminowych spłat zadłużenia rozpoczął się dopiero w 1998 r.

Spółdzielnia spłaca

Z nowych możliwości skorzystają między innymi kredytobiorcy, którzy do końca 2012 r. spłacą kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na podstawie umowy przewidującej 40-letni okres spłaty oraz mają następujące roczne obciążenie:
● 1 proc. aktualnej wartości mieszkań zajmowanych na warunkach lokatorskich,
● 2 proc. aktualnej wartości mieszkań zajmowanych na warunkach własnościowych.
Gdy spłaca się kredyt wraz z 30 proc. odsetek przejściowo wykupionych przez budżet państwa i 30 proc. odsetek skapitalizowanych naliczonych po 30 czerwca 1993 r., to wówczas można będzie liczyć na umorzenie pozostałej kwoty. Zostanie umorzone 70 proc. odsetek przejściowo wykupionych, natomiast 70 proc. skapitalizowanych odsetek będzie wykupione przez budżet państwa. W przypadku spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu członkowi spółdzielni mieszkaniowej przysługuje roszczenie o przekształcenie tego prawa do lokalu na własnościowe albo przeniesienie przez spółdzielnię na jego rzecz prawa własności lokalu mieszkalnego.
Kredytobiorca, który dokonuje spłaty zadłużenia na tych warunkach, może ubiegać się o umorzenie 50 proc. zadłużenia z tytułu odsetek skapitalizowanych. Umorzy się mu też 50 proc. zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek.
Na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółdzielnia może spłacić za swoich członków kredyty, które zaciągnęła, ale potem będzie przysługiwało jej do nich roszczenie o zwrot równowartości spłaty.