Od 29 marca Agencja Nieruchomości Rolnych nie może korzystać z prawa odkupu ziemi. Najpóźniej do końca czerwca właściciele utraconych nieruchomości mogą wystąpić o ich zwrot. Agencja Nieruchomości Rolnych wycofa wszystkie pozwy złożone w takich sprawach do sądu.
Właściciele, którzy zostali zmuszeni do sprzedania swoich działek Agencji Nieruchomości Rolnych (ANR) na podstawie prawa odkupu, mogą je teraz odzyskać. Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepis, na podstawie którego odbywała się przymusowa sprzedaż nieruchomości, narusza prawo własności.
– Prawo odkupu zostało ukształtowane w sposób naruszający prawo do swobodnego zachowania własności przez właściciela – argumentował decyzję sędzia TK Mirosław Granat.

Skarga do sądu

Właściciele, którzy przekazali już swoje działki Agencji Nieruchomości Rolnych, mogą teraz wystąpić na drogę sądową o ich zwrot.
– Kodeks postępowania cywilnego w art. 4011 przewiduje możliwość wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem (postanowieniem), w sytuacji gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z konstytucją – wyjaśnia Monika Hetmańczyk, radca prawny z kancelarii Chałas i Wspólnicy.
Z uwagi na fakt, iż przymusowy odkup odbywał się na podstawie przepisów prawa cywilnego, a nie administracyjnego, na złożenie swoich skarg właściciele nieruchomości mają aż trzy miesiące od dnia wydania wyroku TK, a nie miesiąc jak jest w przypadku spraw administracyjnych. Termin na skierowanie spraw do sądu nie upływa zatem z końcem kwietnia, ale dopiero z końcem czerwca.
Skargi właścicieli działek powinny być kierowane do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie. Jeżeli sprawę rozpoznawało kilka sądów, to skarga powinna być złożona do sądu wyższej instancji.
– Skarga o wznowienie postępowania powinna spełniać warunki dotyczące sporządzania pozwu oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, wskazywać podstawę wznowienia wraz z uzasadnieniem, okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi, jak również wniosek o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia – tłumaczy Monika Hetmańczyk.



Zwrot lub odszkodowanie

Jeżeli w toku postępowania okaże się, że nie ma przeszkód do zwrotu właścicielowi jego działki, to będzie mógł on odzyskać swoją ziemię. Jeśli okaże się, że została ona już wykorzystana na inne cele, np. pod budowę drogi, to właściciel będzie mógł liczyć jedynie na odszkodowanie od Skarbu Państwa (na podstawie art. 4171 kodeksu cywilnego).
W dużo lepszej sytuacji są ci właściciele nieruchomości, którzy jeszcze nie przekazali swoich działek Agencji, a ich sądowe spory z ANR w tym przedmiocie zostały zawieszone na skutek skargi złożonej do Trybunału. Nie muszą oni występować ponownie do sądu i walczyć o zwrot nieruchomości.
– W odniesieniu do złożonych przez Agencję pozwów dotyczących wykonania odkupu nieruchomości oraz procesów sądowych w takich sprawach zawieszonych w związku z zawisłością sprawy przed Trybunałem Konstytucyjnym, złożone pozwy zostaną wycofane – mówi Grażyna Kapelko z Agencji Nieruchomości Rolnych.

Oświadczenia Agencji

Bez żadnych obaw ze swoich działek będą mogli też korzystać ci właściciele, którzy otrzymali od Agencji oświadczenia, że chce ona skorzystać z prawa odkupu.
– Jeśli nie doszło jeszcze w tym przypadku do zawarcia umowy przeniesienia własności nieruchomości, złożone przez Agencję oświadczenie o odkupie nie wywołuje żadnych skutków prawnych – wyjaśnia Grażyna Kapelko.
Właściciele powinni w takiej sytuacji złożyć wniosek o cofnięcie złożonego oświadczenia.
Podstawa prawna
Art. 29 ust. 5 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 231, poz. 1700 z późn. zm.).
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 marca 2010 r., sygn. akt K 8/08 (Dz.U. nr 48, poz. 287)