Opłaty abonamentowe pobiera się w celu umożliwienia realizacji misji publicznej. Abonament jest przychodem mediów publicznych i najważniejszym źródłem ich finansowania. Traktuje się go jako daninę publiczną.
Domniemywa się, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu używa tego odbiornika. Ustawodawca wprowadził obowiązek zarejestrowania odbiornika.

Wysokość opłaty

Obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano rejestracji odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego.
Termin płatności abonamentu przypada na 25 dzień miesiąca, z możliwością uiszczenia opłaty na dłuższe okresy niż miesięczne.
Opłatę abonamentową uiszcza się za każdy odbiornik radiofoniczny i telewizyjny będący w posiadaniu osoby fizycznej lub przedsiębiorstwa. W praktyce tylko 5 proc. firm i 48 proc. gospodarstw domowych płaci abonament.
Miesięczna opłata za używanie radia wynosi 5,30 gr, a 17 zł za używanie telewizora (lub łacznie radia i telewizora).
Opłata karna za niezarejestrowanie odbiornika wynosi 30-krotność miesięcznego abonamentu, który wynosi 159 zł za używanie niezarejestrowanego radia i 510 zł za używanie niezarejestrowanego telewizora. Zapłacenie opłaty karnej nie zwalnia od obowiązku uiszczania abonamentu od dnia stwierdzenia używania odbiornika.

Trzeba zarejestrować

Odbiorniki muszą być zarejestrowane w placówkach operatora publicznego, jakim jest Poczta Polska. Poczta jest obecnie jednoosobową spółką Skarbu Państwa.
Odbiornik powinien być zarejestrowany na wniosek użytkownika. Wniosek składa się w placówce Poczty Polskiej w terminie 14 dni od kupna radia lub telewizora. Dowodem zarejestrowania odbiornika jest wniosek o rejestrację lub zawiadomienie o nadaniu indywidualnego numeru identyfikacyjnego. Numer ten stanowi część numeru rachunku bankowego, na który mają być dokonywane wpłaty z tytuły abonamentu.

Sposób pobierania opłat

Abonament jest pobierany przez Pocztę Polską, która wpływy z niego wraz z odsetkami za zwłokę przekazuje na rachunek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Rachunek ten prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego. Ale poczta potrąca sobie umowne wynagrodzenie.
Kontrole nad pobieraniem opłat sprawuje poczta, a nadzór pełni minister infrastruktury. Nieuiszczony abonament i opłaty karne mają być egzekwowane w trybie egzekucji administracyjnej. W razie opóźnień – naliczane są odsetki jak za zaległości podatkowe.
Kierownik poczty powinien wszcząć postępowanie egzekucyjne w razie stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika. Wydaje on decyzję administracyjną nakazującą rejestrację. A także ustala opłatę karną. Od tej decyzji przysługuje obywatelowi odwołanie do ministra infrastruktury.
Jednostką do kontroli opłat jest Centrum Obsługi Finansowej Poczty Polskiej.



Przewidziane kary

W razie stwierdzenia niezarejestrowanego odbiornika kierownik Centrum Obsługi Finansowej (COF) wydaje decyzję, w której nakazuje rejestrację odbiornika i wyznacza opłatę karną. W ustawie o opłatach abonamentowych nie ma terminu wydania takiej decyzji.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie ma podstaw, by sądzić, że wydana przez kierownika COF, na podstawie art. 7 decyzja nie jest decyzją administracyjną. Jest to decyzja, która musi być doręczona na piśmie i od tej chwili jest wiążąca dla odbiorcy. Można się od niej odwołać do ministra infrastruktury.

Wniesienie odwołania

Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wnoszone jest za pośrednictwem kierownika COF, w terminie 14 dni od doręczenia.Przed upływem tego terminu decyzja nie ulega wykonaniu. Odwołanie wstrzymuje jej wykonanie. W razie odwołania minister infrastruktury wydaje decyzję, która utrzymuje lub uchyla decyzję kierownika Centrum albo umarza postępowanie w pierwszej instancji.
W wypadku gdy użytkownik niezarejestrowanego odbiornika nie odwołał się od decyzji kierownika COF albo decyzja została utrzymana w mocy, staje się ona ostateczna i wykonalna.
Egzekucja administracyjna może być wszczęta po upływie siedmiu dni od doręczenia zobowiązanemu pisemnego wezwania do wykonania obowiązku, z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Upomnienie takie może zostać przesłane po upływie terminu do zapłacenia wskazanej kwoty. Dlatego kluczowe znaczenie dla wszczęcia postępowania egzekucyjnego zmierzającego do zarejestrowania odbiornika i opłacenia abonamentu ma ustalenie terminu wykonania tego obowiązku.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że termin ten wynika z Ordynacji podatkowej. W ustawie tej w art. 47 par. 1 stwierdza się bowiem, że termin płatności podatku wynosi 14 dni od doręczenia decyzji ustanawiającej wysokość zobowiązania podatkowego. Przepis ten znajduje zastosowanie do ściągania należności, do których ustalenia uprawnione są organy inne niż podatkowe.
Zdaniem TK fakt, że opłata karna nie ma charakteru budżetowego, nie wyklucza zastosowania art. 47 par. 1 Ordynacji podatkowej. Ponieważ opłata karna jest opłatą ustaloną przez kierownika Obsługi Centrum Finansowego poczty, zastosowanie przepisów Ordynacji podatkowej jest możliwe i zasadne.
Urząd skarbowy wszczyna egzekucję z chwilą doręczenia odpisu tytułu wykonawczego zainteresowanemu. Organ skarbowy może w takiej sytuacji egzekwować opłatę z wynagrodzenia za pracę i z rachunków bankowych. Powinien przerwać egzekucję natychmiast, gdy uzyska informację, że obowiązek został wykonany.



Wysokość zobowiązania

Poczta Polska nie została wyposażona w możliwość wydawania decyzji określających wysokość zobowiązania z tytułu opłaty zaległego abonamentu. Jednak egzekucja nieuiszczonego abonamentu jest możliwa.
Pierwsza wpłata z tego tytułu jest wymagalna 25 każdego miesiąca następującego po miesiącu rejestracji odbiornika. Natomiast kolejne raty – z upływem 25 dnia kolejnych miesięcy.
Artykuł 3 ustawy o egzekucji w administracji nie stanowi przeszkody w ściąganiu opłat. Natomiast z ustawy abonamentowej wnioskować należy, że można zastosować w tym wypadku egzekucję administracyjną – uważa Trybunał. Nie trzeba więc wydawać decyzji administracyjnej, gdyż opłacenie abonamentu wynika bezpośrednio z przepisu prawa.
Według uchwały NSA z 27 czerwca 1997 r. ustalenie opłaty jest czynnością materialno-techniczną wynikającą z przepisu prawa, dokonywaną przez organ lub w drodze samoobliczenia. Poczta nie może ustalać opłat, gdyż opłaty te są ustalone w ustawie.
Wszystko to przemawia za tym, że decyzja administracyjna poczty nie jest potrzebna dla ustalenia wysokości należnego abonamentu. Zatem terminem płatności jest data, w której opłata powinna nastąpić. Samo stwierdzenie nieuiszczania należności przez użytkownika radia czy telewizora wystarcza, aby ustalić kwotę należności i naliczyć odsetki podatkowe.
W wypadku zaległości abonamentowych poczta nie musi wysyłać upomnienia, gdyż postępowanie egzekucyjne może być wszczęte bez doręczenia.
Tytuły wykonawcze kieruje się do naczelnika urzędu skarbowego, tak samo jak przy karze za brak rejestracji odbiornika.

Zwolnienia z opłat

Z opłat abonamentowych zwolnieni są emeryci o niskich zarobkach i wszystkie osoby powyżej 75 roku życia, a także inwalidzi, u których stwierdzono poważny uszczerbek na zdrowiu (I grupa). Z powodów społecznych nie płacą abonamentu bezrobotni i pobierający wszelkiego rodzaju zasiłki socjalne. Osoby korzystające ze zwolnień powinny zgłosić się na pocztę celem udokumentowania stanu prawnego. Otrzymają tam formularz zgłoszenia zmiany danych i inne potrzebne informacje.



Abonament
Abonament to świadczenie bezzwrotne, publiczno-prawne, służące realizacji konstytucyjnych zadań państwa. Jest to danina publiczna o charakterze celowym, której celem jest zapewnienie stabilności i przewidywalności wydatków na realizację misji publicznej.
Za każdy odbiornik
Opłatę abonamentową uiszcza się za każdy odbiornik radiofoniczny i telewizyjny będący w posiadaniu osoby fizycznej lub przedsiębiorstwa. W praktyce tylko 5 proc. firm i 48 proc. gospodarstw domowych płaci abonament.
Ważne
Odbiornik powinien być zarejestrowany na wniosek użytkownika. Wiosek składa się w placówce Poczty Polskiej w terminie14 dni od kupna radia lub telewizora. Dowodem zarejestrowania odbiornika jest wniosek o rejestrację lub zawiadomienia o nadaniu indywidualnego numeru identyfikacyjnego. Numer ten stanowi część numeru rachunku bankowego, na który mają być dokonywane wpłaty z tytuły abonamentu.
Zwolnieni z płacenia
Zwolnieni z płacenia abonamentu są:
● inwalidzi I grupy, całkowicie niezdolni do pracy, osoby niepełnosprawne, osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne, osoby niesłyszące, niewidome, pobierające zasiłek pielęgnacyjny
● osoby powyżej 60 roku życia, pobierające emeryturę nie wyższą niż 1,5 tys. zł miesięcznie
● wszystkie osoby powyżej 75 roku życia
● osoby korzystające z pomocy społecznej
● bezrobotni i korzystający z zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego
Podstawa prawna
Ustawa z 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz.U. nr 85, poz. 728 z późn. zm.).
Wyrok TK K 24/08 z 16 marca 2010 r.