Do końca 2013 r. spółki wpisane do rejestru handlowego mogą posługiwać się zaświadczeniami i opiniami wydanymi na jego podstawie, ale tylko dochodząc roszczeń od kontrahentów i rejestrując się w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Kuratora dla spółek, które nie mogą prowadzić swoich spraw z powodu braku powołanych do tego organów, nadal będzie ustanawiał sąd rodzinny i opiekuńczy, a nie sąd rejestrowy, jak chcieli posłowie. Taką decyzję podjął Senat, który w piątek przyjął nowelizację ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Powołany przez sąd rodzinny i opiekuńczy kurator spółki będzie musiał niezwłocznie postarać się o powołanie jej organów, a w razie potrzeby o jej likwidację. W tym celu będzie musiał np. zwołać zgromadzenie akcjonariuszy, które wybierze zarząd i radę nadzorczą.
Znowelizowana ustawa ograniczy także możliwość wskrzeszania przedwojennych spółek i występowania przez nie na podstawie akcji zakupionych u kolekcjonerów o odszkodowanie do Skarbu Państwa za utracony majątek obejmujący na przykład jedną trzecią gruntów Katowic, część Łodzi albo Krakowa.

Odszkodowania dla spółek

Ministerstwo Gospodarki wyliczyło, że z roszczeniami o odszkodowania wystąpiło już ponad 100 reaktywowanych spółek. Niektóre odzyskały już majątki, a część prowadzi postępowania reprywatyzacyjne przed ministrem gospodarki. W dodatku są wśród nich firmy, którym już w poprzednich latach zostały wypłacone odszkodowania za utracony majątek.
Zgodnie z nowymi przepisami utrudniony zostanie proceder przejmowania ulic, a nawet dzielnic przez reaktywowane spółki. Tylko bowiem do czasu przerejestrowania się do Krajowego Rejestru Sądowego spółki wpisane wyłącznie do rejestru handlowego będą mogły posługiwać się odpisami, wyciągami i zaświadczeniami ze starego rejestru handlowego. Jednak dokumenty te będą okazywały tylko przy dochodzeniu roszczeń od podmiotów wpisanych do dotychczasowego rejestru oraz przy załatwianiu formalności związanych z zarejestrowaniem się w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Jeżeli spółka wpisana tylko do rejestru handlowego będzie posługiwała się odpisami, wyciągami i zaświadczeniami z tego rejestru w innych okolicznościach, a będzie z nich wynikało, że nadal prowadzi ona działalność, to urzędy, banki, komornicy i notariusze będą musieli niezwłocznie informować o tym sąd rejestrowy.



Zaostrzone kryteria rejestracji

Znowelizowana ustawa zaostrzyła też kryteria rejestrowania przedwojennych spółek w KRS. Po otrzymaniu wniosku o wpis sąd rejestrowy musi dodatkowo zbadać, czy w spółce kapitałowej zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie zostało zwołane w sposób właściwy. Sprawdzi też prawidłowość składów osobowych tych spółek oraz procedurę nabycia albo objęcia udziałów bądź akcji. Szczególną uwagę zwróci na to, czy zostały spełnione wymogi dotyczące rejestracji i umarzania dokumentów na okaziciela emitowanych przed 1 września 1939 r. Natomiast przy rejestracji spółek osobowych sąd zbada dodatkowo okoliczności wstąpienia w prawa wspólnika.

Pod nadzorem prokuratora

Do postępowania wszczętego po złożeniu wniosku o wpis przedwojennej spółki do Krajowego Rejestru Sądowego obowiązkowo będzie wstępował prokurator.
Sąd rejestrowy powinien doręczyć mu odpis uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia. W dodatku prokurator w ciągu trzech miesięcy będzie mógł wytoczyć powództwo o uchylenie tych uchwał, jeżeli okaże się, że są one sprzeczne z umową albo ze statutem spółki, bądź dobrymi obyczajami, albo prowadziłyby do pokrzywdzenia akcjonariusza, wspólnika albo osoby trzeciej.
W ciągu sześciu miesięcy może wytoczyć przeciwko spółce powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników albo walnego zgromadzenia sprzecznej z ustawą.