Zasady prowadzenia i zakładania firm detektywistycznych w Polsce reguluje ustawa z 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych. Świadczenie usług detektywistycznych jest działalnością regulowaną i wymaga wpisu do rejestru działalności detektywistycznej, prowadzonej przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Zakładanie agencji w Polsce

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną może wykonywać działalność w zakresie usług detektywistycznych, jeżeli posiada licencję detektywa albo posiada ją ustanowiony przez niego pełnomocnik. Jeśli przedsiębiorca nie jest osobą fizyczną, np. działa w ramach spółki z o.o., to licencję musi posiadać co najmniej jedna osoba uprawniona do jego reprezentacji lub pełnomocnik ustanowiony przez przedsiębiorcę do kierowania działalnością detektywistyczną. Licencje wydaje komendant wojewódzki Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.
Przedsiębiorca, który chce prowadzić działalność detektywistyczną, nie może być wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego. Dodatkowo jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone podczas wykonywania czynności detektywa.
Wpis do rejestru
Wpisu do rejestru działalności detektywistycznej dokonuje się na pisemny wniosek przedsiębiorcy. Powinien zawierać szczegółowe dane, w tym m.in. firmę przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres albo adres zamieszkania oraz numer w rejestrze przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej. Wraz z wnioskiem przedsiębiorca musi złożyć oświadczenie o tym, że dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru działalności detektywistycznej są kompletne i zgodne z prawdą, jak też, że znane są mu warunki – i spełnia je – wykonywania działalności w zakresie usług detektywistycznych.
Wniosek o wpis do rejestru działalności detektywistycznej należy kierować wraz z dowodem wniesienia opłaty skarbowej w kwocie 616 zł drogą pocztową lub składać osobiście w biurze podawczym Departamentu Zezwoleń i Koncesji MSWiA. Minister spraw wewnętrznych i administracji jest zobowiązany dokonać wpisu do rejestru działalności detektywistycznej w terminie siedmiu dni od daty wpływu wniosku o wpis wraz z oświadczeniem o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania działalności w zakresie usług detektywistycznych. Jeżeli organ nie dokona wpisu w terminie, a od dnia wpływu wniosku do tego organu upłynęło 14 dni, przedsiębiorca może rozpocząć działalność po uprzednim zawiadomieniu o tym na piśmie organu, który nie dokonał wpisu. Nie dotyczy to przypadku, gdy organ wezwał przedsiębiorcę do uzupełnienia wniosku. Organ prowadzący rejestr wydaje z urzędu zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru.
Minister w drodze decyzji odmawia wpisu przedsiębiorcy do rejestru, w przypadku gdy wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem, jak też gdy przedsiębiorcę wykreślono z rejestru działalności regulowanej w zakresie usług detektywistycznych z przyczyny złożenia wraz z wnioskiem oświadczenia niezgodnego ze stanem faktycznym, w okresie trzech lat poprzedzających złożenie wniosku.



Zakres świadczonych usług

Usługi detektywistyczne to czynności polegające na uzyskiwaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji o osobach, przedmiotach i zdarzeniach, realizowane na podstawie umowy zawartej ze zleceniodawcą. Działalność musi być prowadzona w formach i w zakresach niezastrzeżonych dla organów i instytucji państwowych, czyli np. dla Policji. Firma detektywistyczna może zbierać informacje o:
● sprawach wynikających ze stosunków prawnych dotyczących osób fizycznych,
● sprawach wynikających ze stosunków gospodarczych dotyczących m.in.: wykonania zobowiązań majątkowych, zdolności płatniczych lub wiarygodności w tych stosunkach oraz bezprawnego wykorzystywania nazw handlowych lub znaków towarowych, nieuczciwej konkurencji lub ujawnienia wiadomości stanowiących tajemnicę handlową,
● wiarygodności informacji dotyczących szkód zgłaszanych zakładom ubezpieczeniowym,
● poszukiwanych osobach zaginionych lub ukrywających się,
● poszukiwanym mieniu,
● sprawach, w których toczy się postępowanie karne, postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe albo inne, jeżeli w toku postępowania można zastosować przepisy prawa karnego. Zleceniodawcą tych ostatnich czynności nie mogą być organy prowadzące lub nadzorujące postępowania w tych sprawach.



Uprawnienia detektywa

Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie usług detektywistycznych jest obowiązany zachowywać formę pisemną umów dotyczących wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych. Musi także prowadzić i przechowywać dokumentację dotyczącą zatrudnianych detektywów oraz zawieranych i realizowanych umów oraz przedstawiać tę dokumentację na żądanie organu upoważnionego do kontroli.
Przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, są zobowiązani zachować w tajemnicy źródło informacji oraz okoliczności sprawy, o których powzięli wiadomość w związku z wykonywaniem umowy zawartej ze zleceniodawcą. W innych przypadkach powinność ta spoczywa na wszystkich osobach, które działają na rzecz przedsiębiorcy.
Przedsiębiorcy świadczący usługi detektywistyczne mają obowiązek sporządzić koń- cowe pisemne sprawozdanie z wykonanych czynności zawierające w szczególności datę zawarcia umowy, opis jej przedmiotu, określenie zakresu i przebiegu przepro-wadzonych czynności, opis stanu faktycznego, jak też datę zakończenia czynności w sprawie. Sprawozdanie wraz z materiałami dokumentującymi opis stanu faktycznego musi trafić w ręce zleceniodawcy. W przypadku gdy zawiera ono informacje dotyczące przeprowadzonych czynności w sprawach związanych z toczącymi się postępowaniami karnymi, przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie usług detektywistycznych sporządza jego kopię i przechowuje ją przez okres dwóch lat od sporządzenia, jednak nie dłużej niż do dnia zaprzestania wykonywania usług detektywistycznych.
Co ważne, przedsiębiorca detektyw ponosi odpowiedzialność cywilną za szkody wyrządzone podczas wykonywania tych usług oraz wskutek podania nieprawdziwych informacji. Dlatego też jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.
Dodatkowo ciążą na nim pewne obowiązki informacyjne.
Chodzi tu przede wszystkim o konieczność niezwłocznego powiadomienia na piśmie o zawarciu umowy o świadczenie swoich usług organu prowadzącego postępowanie karne lub postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, jeżeli z treści tej umowy wynika, że może się ona wiązać ze sprawą, w której prowadzone jest postępowanie.
Przedsiębiorca prowadzący firmę detektywistyczną może zostać skontrolowany przez organ prowadzący rejestr działalności detektywistycznej, a więc ministra spraw wewnętrznych i administracji lub upoważniony przez niego inny organ państwowy.
Zagraniczni detektywi będą świadczyć usługi w Polsce
Firmy detektywistyczne z innych krajów Unii Europejskiej mogą świadczyć czasowo swoje usługi na terenie naszego kraju bez konieczności uzyskania polskiej licencji. Gwarantuje to ustawa z 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która wprowadza do polskiego prawa postanowienia tzw. dyrektywy usługowej. Unijny akt znosi bariery w swobodnym przepływie usług między państwami członkowskimi, która wprowadza do polskiego prawa postanowienia tzw. dyrektywy usługowej.

Zgłoszenie do ministra

Do rozpoczęcia świadczenia usług detektywistycznych będzie potrzebne zagranicznemu przedsiębiorcy zgłoszenie o zamiarze rozpoczęcia czasowego świadczenia usług detektywistycznych skierowane do ministra właściwego do spraw wewnętrznych. W zgłoszeniu unijny przedsiębiorca będzie musiał podać m.in. swoją firmę, siedzibę i adres albo adres miejsca zamieszkania, a także dane kontaktowe ze wskazaniem numeru telefonu, faksu i adres poczty elektronicznej. Wymagane będzie także wskazanie organu, który wydał mu uprawnienia do stałego wykonywania usług detektywistycznych oraz załączenie informacji o posiadanej polisie ubezpieczeniowej lub innych środkach indywidualnego lub zbiorowego ubezpieczenia w związku z wykonywaniem działalności detektywistycznej. Oprócz tego zgłoszenie musi zawierać informację o zapoznaniu się z przepisami, które regulują świadczenie usług detektywistycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz adres biura w Polsce, jeśli zagraniczny przedsiębiorca taki posiada.



Ważne
Minister spraw wewnętrznych i administracji jest zobowiązany dokonać wpisu do rejestru działalności detektywistycznej w terminie siedmiu dni od daty wpływu wniosku o wpis wraz z oświadczeniem o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania działalności w zakresie usług detektywistycznych
Warunki prowadzenia działalności
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną może wykonywać działalność detektywistyczną, jeżeli:
● posiada licencję detektywa
● nie jest wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego,
● zawarł umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody
Odpowiedzialność detektywa
Grzywna, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności do lat dwóch:
● zaniechanie obowiązku zawiadomienia organów ścigania o zawarciu umowy mającej związek ze sprawą, w której prowadzone jest postępowanie karne,
● wykonywanie działalności w zakresie usług detektywistycznych bez wymaganego wpisu do rejestru,
● wykonywanie czynności detektywa w ramach prowadzonej działalności gospodarczej bez wymaganej licencji.
Grzywna, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności do lat dwóch:
● wykonywanie czynności ustawowo zastrzeżonych dla organów i instytucji państwowych.
Podstawa prawna
Ustawa z 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2010 r. nr 47, poz. 278).
Ustawa z 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (Dz.U. z 2002 r. nr 12, poz. 110 z późn. zm.).