Zaproponowany przez Komisję Prawa Kodyfikacyjnego projekt nowelizacji kodeksu spółek handlowych przewiduje wprowadzenie pojęcia grupy spółek o wspólnym „interesie gospodarczym”. Co będzie to oznaczało w praktyce?
Jarosław Chałas
partner zarządzający Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy
Ma to oznaczać, że spółki należące do danej grupy (holdingu), na podstawie faktycznych lub umownych powiązań organizacyjnych, będą mogły w swoich działaniach kierować się nie tylko interesem konkretnej spółki (taki jest obecny wymóg kodeksu spółek handlowych), ale uwzględniać również tzw. szerszy interes grupy kapitałowej. Implikuje to dbanie zarówno o interes wierzycieli spółki, jak i ewentualnych wspólników mniejszościowych.
Istotny dla bezpieczeństwa obrotu prawnego jest obligatoryjny wymóg ujawnienia w Krajowym Rejestrze Sądowym faktu uczestnictwa w grupie. Dotyczy to również wszelkich pism spółki, zamówień handlowych, zapytań ofertowych, a także tworzenia stron internetowych spółki.
Nowe regulacje mają zapewnić spółce dominującej w holdingu uprawnienia kontrolno-nadzorcze wobec spółek zależnych. Mianowicie spółka dominująca będzie uprawniona do przeglądania ksiąg handlowych i dokumentów spółek zależnych, a zarządy spółek zależnych nie będą mogły się temu sprzeciwić, przy czym nie ma możliwości, by wyłączyć przedmiotowe uprawnienie umową spółki. Co istotne, projekt nie przewiduje żadnych uprawnień władczych dla spółki dominującej, by mogła narzucić swoją wolę spółce zależnej (tj. przymusić ją do określonych zachowań).
Kwestie wzajemnych relacji spółek wchodzących w skład grupy pozostawiono do uzgodnienia uczestnikom holdingu. Spółki mogą zawrzeć umowę, która będzie regulować zasady trwałej współpracy spółek. Umowa taka może także określać zasady zarządzania spółkami zależnymi przez spółkę dominującą.
W tym stanie rzeczy należy wyrazić nadzieję, że ustawodawcy uda się zachować równowagę pomiędzy uelastycznieniem zakresu działania podmiotów dominujących a ochroną interesów wierzycieli i wspólników mniejszościowych spółek zależnych.