Właściciel serwisu ma prawny obowiązek wynagradzania autorów utworów audiowizualnych. Zezwala bowiem na zamieszczanie plików multimedialnych na swoich stronach internetowych.
Czy serwis hostujący wideo ponosi odpowiedzialność za treść plików zamieszczanych przez jego użytkowników?
- Możliwość nałożenia na tzw. host providerów, czyli między innymi serwisy społecznościowe, które udostępniają przestrzeń dyskową ich użytkownikom, obowiązku podejmowania działań zapobiegających naruszeniom praw autorskich przewiduje art. 14 ust. 3 Dyrektywy 2000/31/WE o handlu elektronicznym. W myśl tego przepisu uprzywilejowany status host providerów w zakresie odpowiedzialności cywilnej lub karnej nie wyklucza dopuszczalności nałożenia przez sądy obowiązku zapobiegania naruszeniom. Na gruncie prawa polskiego obowiązek podjęcia przez host providera działań zapobiegających naruszeniom praw autorskich w przyszłości wynika z kolei z art. 439 k.c.
Wprowadzenie różnego rodzaju ułatwień w korzystaniu z profesjonalnych treści umieszczanych przez użytkowników (osoby fizyczne) w serwisie społecznościowym, które mogą przybrać postać np. indeksowania utworów oraz stworzenia systemu wyszukiwawczego ułatwiającego odnalezienie utworów stworzonych przez zawodowych producentów, mieszczą się w kategorii pomocnictwa, a administratorom serwisu postawić można w tym przypadku zarzut umyślnego współdziałania w naruszeniu.
Sieć internet, jako pole eksploatacji utworów audiowizualnych (nadawanie utworu poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów - art. 70 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo autorskie), objęte jest obowiązkiem zapłaty wynagrodzeń należnych ich autorom, które pobierane są wyłącznie (art. 70 ust. 3 ustawy) za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, jaką w przypadku utworów audiowizualnych jest na terenie Polski SFP-ZAPA (Stowarzyszenie Filmowców Polskich - Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych). Podkreślam: w zakresie reprezentacji SFP-ZAPA poza utworami polskimi znajdują się również utwory zagraniczne, których twórców reprezentuje na podstawie umów o wzajemnej reprezentacji.
W tego typu serwisach są umieszczane często klipy, które naruszają prawa autorskie, głównie producentów filmowych i telewizyjnych. Czy serwis odpowiada za tego rodzaju łamanie prawa?
- Należy rozgraniczyć tu dwie kwestie - autorskich praw majątkowych i producenckich praw majątkowych. W przypadku tych pierwszych podpisanie umowy z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania gwarantuje zaspokojenie wynagrodzeń twórców z tytułu wykorzystania ich utworów. Natomiast w przypadku producenckich praw majątkowych każdorazowe wykorzystanie utworów, bez względu na pole ich eksploatacji, zawsze wymaga zgody ich producenta/dystrybutora. W przypadku wykorzystywania utworu bez takowej zgody producent/dystrybutor może żądać usunięcia utworu z contentu strony. W przypadku braku czynności zmierzających do usunięcia utworu, może on wystąpić przeciwko wykorzystującemu utwór na drogę sądową (powództwo cywilne).
Czy istnieje jakiekolwiek rozwiązanie prawne bądź techniczne, które zapobiegłoby łamaniu praw autorskich w tego rodzaju serwisach?
- Najrozsądniejszym oraz najmniej kosztownym rozwiązaniem jest monitoring umieszczanych w serwisach plików. Potentaci na rynku światowym (np. Google) dopiero rozważają wdrożenie elektronicznych systemów umożliwiających wyłączanie z contentu materiału łamiącego prawa autorskie (tzw. watermarki). Niektóre organizacje walczące z piractwem w sieci posiadają już systemy komputerowe umożliwiające wychwytywanie w internecie nielegalnie udostępnianych utworów. Systemy te są kosztowne i póki co często zawodne, niemniej jednak w nich widzę przyszłość, jeśli chodzi o monitoring sieci. Liczę również, iż serwisy hostujące będą dążyć do zawierania porozumień z producentami oraz wytwórniami.



Czy właściciel serwisu ma prawny obowiązek wynagradzania autorów utworów audiowizualnych z racji tego, że daje możliwość ich zamieszczania na swoich stronach?
- Oczywiście obowiązek ten wynika z art. 70 ust. 2 i 3 ustawy Prawo autorskie. Należy zawsze pamiętać, iż wynagrodzenia, które pobieramy w imieniu twórców, stanowią główne źródło ich utrzymania.
Jakie są obowiązki serwisu w przypadku zgłoszenia naruszenia praw autorskich i jaką odpowiedzialność za bezprawne umieszczanie treści ponoszą w praktyce ich użytkownicy?
- W przypadku zgłoszenia przez upoważniony podmiot naruszenia praw autorskich, serwis winien niezwłocznie usunąć wskazane treści. Należy pamiętać, że to administrator (właściciel strony) bezwzględnie odpowiada za udostępniany content i jego obowiązkiem jest monitoring strony pod kątem przestrzegania ustawy Prawo autorskie. Użytkownicy, a więc umieszczający nielegalne pliki, muszą się liczyć z możliwą interwencją producentów, dystrybutorów i organów ścigania.
JAK TO ZROBIĆ...
Prawa przysługujące twórcy
PROBLEM: Co może zrobić twórca, gdy bezprawnie udostępniono jego utwór w sieci?
ROZWIĄZANIE:
• żądać od osoby, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe, zaniechania naruszenia, wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej, a w przypadku, gdy naruszenie jest zawinione - potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia,
• żądać naprawienia wyrządzonej szkody, gdy działanie osoby łamiącej prawa autorskie było zawinione,
• żądać zapłaty na Fundusz Promocji Twórczości,
• zgłosić się na policję lub do prokuratury.
KRYSTIAN CHACIŃSKI
specjalista ds. inkasa Stowarzyszenia Filmowców Polskich - Związku Autorów i Producentów Audiowizualnych