Wojewodowie uzyskają prawo do kontrolowania zaświadczeń uprawniających do uzyskania rekompensat przez Zabużan.
Wojewoda będzie stwierdzał nieważność lub wznawiał postępowanie w sprawach zaświadczeń i decyzji określających prawo do rekompensaty dla Zabużan - przewiduje projekt nowelizacji ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza granicami RP. Projektem tym zajmą się posłowie na rozpoczynającym się dziś posiedzeniu Sejmu.
Zmiana przepisów tej ustawy jest, zdaniem przedstawicieli Ministerstwa Skarbu Państwa, konieczna. Przeprowadzona przez NIK kontrola wskazała, że weryfikacja zaświadczeń uprawniających do uzyskania rekompensat nie zawsze chroni interesy Skarbu Państwa.
- Jest to nowelizacja porządkowa - komentuje dr Marcin Dziurda, prezes Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. - Dla nas nigdy nie ulegało wątpliwości, że kontrola zaświadczeń o przyznaniu rekompensat czy wznowieniu postępowań podlega regułom kodeksu postępowania administracyjnego. Proponowana zmiana usuwa wątpliwości co do stosowania procedury administracyjnej.

Co z trwającymi procesami

Marcin Dziurda przyznaje, że w sprawach dotyczących mienia zabużańskiego trwają procesy odszkodowawcze przed sądami cywilnymi.
- Proponowana zmiana przesądza, że po jej wejściu w życie Zabużanom pozostanie tylko droga administracyjna dochodzenia swoich roszczeń. Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu uznał regulację z 2005 roku za wystarczającą - dodaje.
Zdaniem Romana Nowosielskiego, adwokata z Kancelarii Nowosielski, Gotkowicz i Partnerzy, problem odszkodowań dla Zabużan nie jest jeszcze przesądzony. Sprawy cywilne wszczęte jeszcze przed wejściem w życie ustawy z 2005 roku dotyczą odszkodowania za szkody, które powstały w wyniku obowiązywania starej ustawy pozwalającej na odebranie rekompensat tylko pieniężnych.

Sprawy w Trybunale

W TK są dwie skargi kwestionujące przepisy o wysokości rekompensaty za utracone mienie. W skargach tych byli właściciele powołują się na tzw. prawo zaliczenia.
Prawo zaliczenia zostało sformułowane w wyroku TK z 2002 roku (K 33/02). Trybunał stwierdził wówczas, że prawo to przewiduje możliwość zaliczenia wartości mienia utraconego przez obywateli Polski, pozostawionego poza jej terytorium, na poczet ceny kupna nieruchomości lub opłat z tytułu użytkowania wieczystego.
213 mln zł rekompensat wypłacił Bank Gospodarstwa Krajowego 5682 osobom
Podstawa prawna
• Ustawa z 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza granicami RP (Dz.U. z 2005 r. nr 169, poz. 1437).